ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށްޓަކާ އެކި ސަރުކާރުތަކުން ތަފާތު މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފައިވެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް އަދި އަލަށްވެސް މިކަމަށް އެކަށީގެންވާ ޙައްލެއް ލިބިފައިނުވާކަމީ އާއްމުންގެ ކަންބޮޑުވުން އޮތް ކަމެކެވެ. މިއީ ހަމައެކަނި މިއަދު ދިމާވެގެން އުޅޭ މައްސަލައެއް ނޫނެވެ. މިއީ އެތައް ޒަމާނެއްވީ އިޖްތިމާޢީ ބޮޑު މައްސަލައެކެވެ.
މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ހިލޭ ގޯތި ދޫކުރުމަކީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙުގެ މުހިއްމު ވަޢުދުފުޅެކެވެ. މިއަދު މިކަމުގައި ހަޤީޤީ ކުލަ ޖެހި، ސަރުކާރުން މާލޭ ރައްޔިތުންނަށް ޚާއްސަކޮށްފައިވާ 3000 ގޯއްޗަށް ކުރިމަތިލުމަށް މިވަނީ ހުޅުވާލާފައެވެ. މި ގޯތިތައް ދޫކުރުމަށް ސަރުކާރުން ނިންމާފައިވަނީ ހުޅުމާލެއާއި ގުޅީފަޅުންނެވެ.
މާލެއަށް ދިމާވެފައިވާ ބޯހިޔާވަހިކަމުގެ މައްސަލައަށް ޙައްލު ހޯދައިދިނުމަށް ސަރުކާރުން އެކަށައަޅާފައިވާ ސިޔާސަތުގެ ދަށުން "ގެދޮރުވެރިޔާ" މި ނަމުގައި ކުރިއަށްގެންދާ ޕްރޮގްރާމުގެ ތެރެއިން މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ގޯތި ދޫކުރުމަށްޓަކާ ހިންގާ "ބިންވެރިޔާ ސްކީމް"ގެ ދަށުން މާލޭ ސަރަޙައްދުން ގޯތިދޫކުރަމަށްޓަކާ ކަނޑައަޅާފައިވާ އުޞޫލު މިނިސްޓްރީ އޮފް ނޭޝެނަލް ޕްލޭނިންގ، ހައުންސިންގ އެންޑް އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރއިން މިހާރު ވަނީ އާއްމުކުރައްވާފައެވެ. މި އުޞޫލުގެ މަޤްޞަދަކީ މާލޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ގޯތި ދޫކުރުމަށްޓަކާ ހިންގާ "ބިންވެރިޔާ ސްކީމް"ގެ ދަށުން ގޯތިދޫކުރުމުގެ ކަންކަން އިންތިޒާމްކޮށް ހިންގަނީ ކަނޑައެޅިފައިވާ ހަމަތަކެއްގެ މަތީން ވީހާވެސް ގިނަ ބަޔަކަށް ގޯތި ލިބުމުގެ ފުރުޞަތު ފަހިވާގޮތަށްކަން ކަށަވަރުކުރުންކަމަށް މިނިސްޓްރީން ވިދާޅުވެއެވެ.
މި އުޞޫލުގައިވާގޮތުން މާލޭގެ ރައްޔިތުންގެ ގޮތުގައި ބަލާނީ އެއްވެސް އިރެއްގައި މާލެ ފިޔަވައި އެހެން އެއްވެސް ތަނެއްގެ ރަޖިސްޓްރީގައި ޖެހިފައިނުވާ ފަރާތްތަކެވެ. މި ސްކީމުން ގޯތި ހޯދުމަށް އެދި ވަކި ފަރުދަކަށް އެޕްލިކޭޝަން ހުށަހެޅިދާނެއެވެ. އަދި އެކަކަށްވުރެ ގިނަ މީހުން އެކުވެގެން ޖޮއިންޓް އެޕްލިކޭޝަނެއްވެސް ހުށަހެޅިދާނެއެވެ. ގޯތިދިނުމުގައި ބަލާނީ ގޯއްޗަށް އެދި ހުށަހެޅި ފަރާތްތަކުގެ މާލެ ސަރަޙައްދުގައި ހުރި ބޯހިޔާވަހިކަމަށާއި، އެ ފަރާތްތަކުގެ އާމްދަނީއަށާއި، އާއިލާގެ ޙާލަތަށެވެ. ގޯތި ލިބޭ ފަރާތްތައް ކަނޑައެޅުމަށްޓަކާ އިވެލުއޭޓްކުރުމުގެ ބޭނުމަށް ޖުމްލަ 6 ކެޓެގަރީއަށް ފޯމުތައް ވަނީ ބަހާލާފައެވެ.
ގޯއްޗަށް އެދި ކުރިމަތިލާ ފޯމުތައް ބަހާފައިވާ ކެޓެގަރީތައް:
* C1 - ތިމާގެ ނަމުގައި މާލެ ސަރަޙައްދުން އެއްވެސް ވަރެއްގެ ބިމެއްނެތް އަދި ވާރުތައިންވެސް ބިމެއް ލިބެންނެތް ފަރާތްތައް
* C2 - ވާރުތައިން 600 އަކަފޫޓަށްވުރެ ކުޑަ ބިމެއް ލިބެން އޮންނަ ފަރާތްތައް
* C3 - ވާރުތައިން 600 އަކަފޫޓާއި 1000 އަކަފޫޓާދެމެދުގެ ބިމެއް ލިބެން އޮންނަ ފަރާތްތައް
* C4 - މާލޭ ސަރަޙައްދުން 600 އަކަފޫޓަށްވުރެ ކުޑަ ބިމެއް އޮތް، ވާރުތައިން އެއްވެސް ވަރެއްގެ ބިމެއް ލިބެން ނެތް ފަރާތްތައް
* C5 - މާލޭ ސަރަހައްދުގައި 600 އަކަފޫޓަށްވުރެ ކުޑަ ބިމެއް އޮންނަ އަދި ވާރުތައިން 600 އަކަފޫޓަށްވުރެ ކުޑަ ބިމެއް ލިބެން އޮންނަ ފަރާތްތައް
* C6 - މާލޭ ސަރަހައްދުގައި 600 އަކަފޫޓަށްވުރެ ކުޑަ ބިމެއް އޮންނަ އަދި ވާރުތައިން 600 އަކަފޫޓާއި 1000 އަކަފޫޓާ ދެމެދުގެ ބިނެއް
މިއިން ކޮންމެ ކެޓަގަރީއެއްގައި ހިމެނޭ ފަރާތްތަކުގެ ތެރެއިން ގޯތި ލިބޭ ފަރާތްތައް ކަނޑައެޅުމުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ އިސްކަންދޭނީ މުޅި އާއިލާ، ގޯތީގެ ހުރިހާ ބެހެނިވެރިން އެކުގައި ކުރިމަތިލާ އެޕްލިކޭޝަންތަކަށެވެ. އެއަށްފަހު ދެން އިސްކަން ދެވޭނީ އާއިލާގެ މެންބަރުންގެ ތެރެއިން އެކަކަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ކުރިމަތިލާ އެޕްލިކޭޝަނަށެވެ. ދެން އިސްކަންދޭނީ އެކަނި ކުރިމަތިލާ ފަރާތްތަކަށެވެ.
ކޮންމެ އެޕްލިކޭޝަނަކަށް ލިބޭނެ ގޯތީގެ އެންމެ ކުޑަ ސައިޒަކީ 1250 އަކަފޫޓެވެ. ޖޮއިންޓް އެޕްލިކޭޝަނެއްނަމަ، އިތުރަށް ބައިވެރިވާ ކޮންމެ މީހަކަށް 400 އަކަފޫޓު ގޯތީގެ ބޮޑުމިނަށް އިތުރުކުރެވޭނެއެވެ. 7 މީހުންނަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ޖޮއިންޓް އެޕްލިކޭޝަނުގައި ބައިވެރިވާނަމަ، އެ އެޕްލިކޭޝަނަށް ލިބޭނީ 4000 އަކަފޫޓުގެ ގޯއްޗެކެވެ.
މި ސްކީމުގެ ދަށުން ޖޮއިންޓް އެޕްލިކޭޝަންގެގޮތުގައި ބައިވެރިވެވޭ ފަރާތްތަކުގެ ތެރޭގައި އެކަކަށްވުރެ ގިނަ މީހުންގެ ނަމުގައި ރަޖިސްޓްރީވެފައިވާ އޮންނަ ގޯތީގެ ބެހެނިވެރިން (ޓައިޓަލް ހޯލްޑަރސް) ހިމެނެއެވެ. އަދި މަންމަ، ބައްޕަ، ދެމަފިރިން، ދަރިން، އެއްބަނޑުއެއްބަފާ، އެއްބަނޑު ނުވަތަ އެއްބަފާ މީހުންވެސް މީގެ ތެރޭގައި ހިމެނިގެންދާނެއެވެ.
މި އުޞޫލުގައި ދޫކޮށްލާ ބިމާމެދު ޢަމަލުކުރާނެގޮތްތައްވެސް ވަނީ ކަނޑައަޅާފައެވެ. އެގޮތުން ތިމާގެ ނަމުގައި އެކަނި ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައި އޮންނަ ބިން ދޫކޮށްލުމުން އެ ބިން ލިބޭނީ "ގެދޮރުވެރިޔާ" ޕްރޮގްރާމް ހިންގާ ފަރާތަށެވެ. އެކަކަށްވުރެ ގިނަ މީހުންގެ ނަމުގައި ރަޖިސްޓްރީކޮށްފައި އޮންނަ ބިމަކުން މީހަކު ނުވަތަ ބަޔަކު ދޫކޮށްލާ ބައި ލިބޭނީ އެ ބިމުން ދެން ލިބެން ތިބި ބެހެނިވެރިންނަށެވެ. އެކަކަށްވުރެ ގިނަ މީހުންނަށް ނިސްބަތްވާ ބިމެއް އެ ބިން ނިސްބަތްވާ ހުރިހާ ބެހެނިވެރިން ދޫކޮށްލުމުން އެ ބިން ލިބޭނީ މި ޕްރޮގްރާމް ހިންގާ ފަރާތަށެވެ. އަދި އެ ބިމާމެދު ޢަމަލުކުރާނީ ޕްރޮގްރާމް ހިންގާ ފަރާތުން ކަނޑައަޅާ ގޮތެއްގެ މަތިންނެވެ. ބަންޑާރަ ގޯއްޗަކުން ބިމުން ބަހައިގެން ލިބެން އޮންނަ ބައި ދޫކޮށްލުމުން އެބައި ލިބޭނީ އެ ބިމުން ލިބެން ދެންތިބި ވާރިސުންނަށްކަމަށް މި އުޞޫލުގައި ވެއެވެ.