ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންގެ ނަސްލުހޭދު ކުރަން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް ހުއްޓުމަކަށް ގެނައުމަށް ޤަޠަރުގެ ވެރިރަށް ދަވްޙާގައި ކުރަމުންދާ މަޝްވަރާތަކުގައި ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް ލިބިފައިވާ ކަން އެމެރިކާގެ ރައީސް ޖޯ ބައިޑަން ހާމަކުރައްވައިފިއެވެ. އޭނާ މި ކަން ހާމަ ކުރައްވާފައި ވަނީ، އޭނާގެ ސަރުކާރުގެ ޚާރިޖީ ސިޔާސަތުގެ ކާމިޔާބީތަކާ ގުޅޭ ގޮތުން ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުންނެވެ.
ޔަހޫދީ ފައުޖުން ޣައްޒާގައި ޢުދުވާން ހިންގަން ފަށާފައި ވަނީ 2023ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރު މަހުގެ 7ވަނަ ދުވަހުއެވެ. އެ ޢުދުވާން ފަށާފައި ވަނީ އެ ސަހަރުގައި ވެރިކަން ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތް ނައްތައިލުމުގެ ނަމުގައެވެ. ޣައްޒާގެ މުސްލިމުން ޝަހީދުކޮށް ނެތިކޮށްލުމަށް ޢުދުވާނީ ޙަމަލާތައް ފަށާފައި ވަނީ، އެ ދުވަހު ޙަމާސްގެ މުޖާހިދުން ޒަޔަނިސްޓުންނަށް އަމާޒުކޮށް ޖިހާދީ ޙަމަލާތަކެއް ދިނުމާ ގުޅިގެންނެވެ. އެއީ، ޔަހޫދީންގެ އަޅުވެތިކަމާއި އިސްތިޢުމާރީ ވެރިކަމަށް ކެތް ނުކުރެވިގެން ޙަމާސްގެ މުޖާހިދުން ދީފައިވާ ޙަމަލާއެކެވެ. އެ ދުވަހު ޙަމާސުން ވަނީ 250އެއްހާ މީހުން ރަހީނުކޮށްފައެވެ.
""އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން، އަސީރުން މިނިވަންކޮށް، ހަނގުރާމަ [ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް] ހުއްޓައިލައި، އިސްރާއީލުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށް، ޙަމާސުން ފެށި ހަނގުރާމައާ ގުޅިގެން ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ ފަލަސްޠީނުގެ ރައްޔިތުންނަށް އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން އިތުރު ކުރެވޭނެ،"އެމެރިކާގެ ރައީސް ޖޯ ބައިޑަން
ޙަމާސްގެ މުޖާހިދުންނާއި ޔަހޫދީންނާ ދެމެދު ކުރަމުންދާ މަޝްވަރާތަކުގައި މެދުވެރިންގެ ގޮތުގައި ބައިވެރިވެ، މަޝްވަރާތައް ވިލަރެސް ކުރަމުން ދަނީ ޤަޠަރާއި މިޞްރު ގުޅިގެންނެވެ. އެ މަޝްވަރާތަކުގައި ޔަހޫދީންގެ އެންމެ ބޮޑު މަދަދުގާރު، އެމެރިކާއިން ވެސް ދަނީ ބައިވެރިވަމުންނެވެ. ދަވްޙާގައި މިހާރު ކުރިއަށްދާ މަޝްވަރާ ބައްދަލުވުންތަކުގައި ބައިޑަންގެ މަންދޫބުންގެ އިތުރުން، ޖަނަވަރީ 20ވަނަ ދުވަހު އެމެރިކާގެ ރައީސް ކަމުގެ މަޤާމާ ޙަވާލުވެ ވަޑައިގަންނަވާ އިންތިޚާބީ-ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕްގެ މަންދޫބުން ވެސް ބައިވެރިވެއެވެ. ޖަނަވަރީ 14ވަނަ ދުވަހު އިތުރު މަޝްވަރާ ބައްދަލުވުންތަކެއް ބާއްވާނެ ކަން ޤަޠަރުން ވަނީ ހާމަކޮށްފައެވެ.
ބައިޑަނަށް ގޯހީ މިނިވަން ކަމަށް ޖިހާދު ކުރަމުންދާ މުޖާހިދުން
ދަވްޙާގައި މިހާރު ކުރަމުންދާ މަޝްވަރާތަކުގައި ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯދިފައިވާ ކަން ހާމަކުރައްވާފައި ވަނީ ބައިޑަނެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވީ މަޝްވަރާތަކުގައި އެންމެ ބޮޑު އިސްކަމެއް ދީފައި ވަނީ ޢުދުވާންތައް ނިމުމަކަށް ގެނެސް، ޙަމާސުން ރަހީނު ކޮށްފައިވާ އަސީރުން މިނިވަން ކުރުވުމަށް ކަމުގައެވެ. އަދި، ސުލްޙައިގެ އެއްބަސްވުންތައް ޙަޤީޤަތަކަށް ވުން އޮތީ "ވަރަށް ގާތުގައި" ކަމުގައެވެ.
"އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން، އަސީރުން މިނިވަންކޮށް، ހަނގުރާމަ [ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް] ހުއްޓައިލައި، އިސްރާއީލުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށް، ޙަމާސުން ފެށި ހަނގުރާމައާ ގުޅިގެން ހާލުގައި ޖެހިފައިވާ ފަލަސްޠީނުގެ ރައްޔިތުންނަށް އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން އިތުރު ކުރެވޭނެ،" ބައިޑަން ވިދާޅުވިއެވެ.
އޭނާ މި މޭރުމުން ވިދާޅުވެ، ޙަމާސްގެ ކޮނޑުގައި ހުރިހާ ޒިންމާތަކެއް އަޅުވަން މަސައްކަތް ކުރައްވާފައިވާއިރު، ޣައްޒާއާއި ހުޅަނގު އައްސޭރީ ރައްޔިތުން ނިކަމެތި ކުރުމުގެ ފަހަތުގައި ތިބީ ޔަހޫދީންނެވެ. ޣައްޒާގެ ޢާންމު ރައްޔިތުންގެ ގެދޮރަށް ބޮންއަޅައި، އެ މީހުން ގެދޮރު ނެތިކޮށްލީ ޔަހޫދީންނެވެ. މީގެ އިތުރުން، ރެފިއުޖީ ކޭމްޕުތަކާއި، ހަސްފަތާލުތަކާއި، މިސްކިތްތަކާއި، މަދަރުސާތަކާއި، ވަގުތީ ހިޔާތަކުގެ އިތުރުން ފޭލިގެ ޖަހާފައިވާ ކޭމްޕުތައް ސުންނާފަތިކޮށް، ބިމާ ހަމަކުރަމުން ދަނީ ޔަހޫދީންނެވެ.
ޣައްޒާއަށް ކާބޯތަކެއްޗާއި އިންސާނީ އެހީގެ ސާމާނު އެތެރެ ކުރުމަށް ހުރަސް އަޅަމުން ދަނީ ވެސް ނިރުބަވެރި ޔަހޫދީންނެވެ. އެ ކަމަށް ބައިޑަން ގެންދަވަނީ ހުރިހާ ގޮތަކުން އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެއްވަމުންނެވެ. ޔަހޫދީންގެ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާގައި ބޭނުން ކުރަމުންދާ ފަނާކުރަނިވި ގިނަ ހަތިޔާރުތަކަކީ ބައިޑަން ޔަހޫދީންނަށް ފޯރުކޮށްދެއްވަމުން ގެންދަވާ ހަތިޔާރުތަކެވެ.
ޙަމާސާއި ޔަހޫދީންނާ ދެމެދު ސުލްޙައިގެ އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވައިލަން ފާއިތުވި އަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެވުނެވެ. ނަމަވެސް، ޒަޔަނިސްޓު އިސްރާއީލުގެ ނިރުބަވެރި ބޮޑުވަޒީރު ބެންޖަމިން ނަތަންޔާހޫ ދިޔައީ ހުރިހާ ގޮތަކުން އެ ކަމަށް ހުރަސް އަޅަމުންނެވެ. ސުލްޙައިގެ އެއްބަސްވުމާ ގުޅޭ މަޝްވަރާތައް ކާމިޔާބު ކުރެވިއްޖެ ނަމަ، ޙަމާސުން ރަހީނު ކޮށްފައިވާ ޔަހޫދީންގެ ތެރެއިން ގިނަ އަދަދެއްގެ ބަޔަކު ވަގުތުން މިނިވަން ކުރެވޭނެއެވެ. ޙަމާސުން މީގެ ކުރިން ވެސް ވަނީ، އެ ޖަމާޢަތުގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބި އަސީރުންގެ ތެރެއިން ދެބައިކުޅަ އެއްބައި މިނިވަން ކޮށްފައެވެ.
""މުހިންމު ކަންކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން ކުރަމުންދާ މަޝްވަރާތަކުގައި އެއްބަސްވުމަކަށް ވަނީ އާދެވިފައި، އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތް ކުރަމުން ދަނީ ޚިޔާލުތަފާތުވުން އުފެދިފައިވާ ކަންކަމަށް ރިއާޔަތް ކުރަން،"ޙަމާސްގެ އޮފިޝަލެއް
މި ކަމުގެ މަޢޫލޫމާތު އިނގޭ މަޞްދަރަކުން ބުނީ، ޙަމާސާއި ޔަހޫދީންނަށް އެއްބަސްވުމުގެ ދެލިކޮޕީ ހުށަހަޅާފައިވާ ކަމުގައެވެ. "އެއްބަސްވުމެއްގައި ސޮއި ކުރެވޭނެ ކަމުގެ އުންމީދު ވަރަށް ބޮޑު… ދެ ފަރާތުން ވެސް އޮތީ ސޮއި ކުރުމާ ވަރަށް ގާތުގައި،" ބައިޑަންގެ ޤައުމީ ސަލާމަތާ ބެހޭ މުޝީރު ޖޭކް ސަލިވަން ވިދާޅުވިއެވެ. އެމެރިކާގެ ޚާރިޖީ ވަޒީރު އެންތަނީ ބްލިންކަން ވިދާޅުވީ، އެއްބަސްވުމާ މެދު ގޮތެއް ނިންމުމުގެ ބާރު މި ވަގުތު އޮތީ ޙަމާސްގެ އަތްމަތީގައި ކަމުގައެވެ. ޢުދުވާން ހުއްޓުމަކަށް ގެނައުމަށް ފަހު ޣައްޒާއާ މެދު އަމަލު ކުރާނެ ގޮތުގެ ރޭވުމެއް ހުށަހެޅުމަށް އޭނާ ތައްޔާރުވަމުންދާ ކަމުގައި އެމެރިކާގެ ނޫހެއް ކަމުގައިވާ އެކްސިޔޮސުން ރިޕޯޓު ކުރިއެވެ.
އެއްބަސްވުމުގައިވާ ކަންކަމަށް ނަޒަރެއް
ޙަމާސުން ބުނީ ޔަހޫދީންގެ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތަކަށް ހުއްޓުމަކަށް ގެނައުމަށް އެ ޖަމާޢަތުން ތައްޔާރު ކަމުގައެވެ. "މުހިންމު ކަންކަމާ ގުޅޭ ގޮތުން ކުރަމުންދާ މަޝްވަރާތަކުގައި އެއްބަސްވުމަކަށް ވަނީ އާދެވިފައި، އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތް ކުރަމުން ދަނީ ޚިޔާލުތަފާތުވުން އުފެދިފައިވާ ކަންކަމަށް ރިއާޔަތް ކުރަން،" ޙަމާސްގެ އޮފިޝަލަކު ބުންޏެވެ.
އެއްބަސްވުމުގެ މަޢުލޫމާތު އިނގޭ އިސްރާއީލުގެ މަޞްދަރުތަކުން ބުނީ، އެއްބަސްވުމުގެ ފުރަތަމަ މަރުޙަލާގެ ދަށުން ޙަމާސުން 33 އަސީރުން މިނިވަން ކުރާނެ ކަމުގައެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭނީ އަންހެނުންނާއި، ކުޑަކުދިންނާއި، އަންހެން ސިފައިންނާއި، އުމުރުން 50 އަހަރުން މަތީގެ ފިރިހެނުންނެވެ. އަދި، ޒަޚަމުވެފައިވާ މީހުންނާއި ބަލި މީހުންނެވެ. ޙަމާސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި މި ވަގުތު ތިބި އަސީރުންގެ އަދަދު 98އަށް އަރާ ކަމަށް ޔަހޫދީން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.
ޢުދުވާންތައް ނިމުމަކަށް ގެނެސް، އަސީރުން ބަދަލު ކުރުމަށް ދެ ފަރާތުން ވެސް ވަނީ އެއްބަސްވެފައެވެ. ނަމަވެސް، ޣުދުވާންތައް ހުއްޓައިލުން ދެމެހެއްޓިނިވި ގޮތެއްގައި ތަންފީޒު ކުރުމާއި، ޣައްޒާއަށް އަރައިގަނެފައިވާ ޔަހޫދީ ފައުޖުގެ ނިރުބަވެރި ސިފައިން އެ ސަހަރުން ބޭލުމަކީ ޙަމާސްގެ މުހިންމު ޝަރުޠެކެވެ. ނަމަވެސް، ޒަޔަނިސްޓު ނަތަންޔާހޫ އަދިވެސް ދަނީ އެ ކަމަށް އިންކާރު ކުރަމުންނެވެ.
ޙަމާސާއި ޔަހޫދީންނާ ދެމެދު ސުލްޙައިގެ އެއްބަސްވުމެއް އެކުލަވައިލުމަށް ބައިޑަންގެ ސަރުކާރަށް އޮތް އެންމެ ފަހު ފުރުޞަތަކީ މި ހިނގާ ޖަނަވަރީ މަހުގެ 19ވަނަ ދުވަހެވެ. ސަބަބަކީ، 20ވަނަ ދުވަހު އިންތިޚާބީ-ރައީސް ޓްރަމްޕް ރައީސް ކަމުގެ މަޤާމުގެ ހުވައި ކުރައްވައި، އެ މަޤާމާ ޙަވާލުވެ ވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ. އޭގެ ކުރިން އަސީރުން މިނިވަން ކުރުމަށް ޙަމާސުން ދެކޮޅު ހަދާ ނަމަ، ޙަމާސަށް "ނަރަކައާ" އެއް ފަދަ ހާލަތާ ކުރިމަތިލާން ޖެހޭނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެ ޓްރަމްޕް ވަނީ ނުރައްކާތެރި އިންޒާރެއް ދެއްވާފައެވެ.
އެއްބަސްވުމުގެ ދެވަނަ މަރުޙަލާގެ ދަށުން ޙަމާސްގެ ބެލުމުގައި ދަށުގައި ބާކީ ތިބި އަސީރުން މިނިވަން ކުރަން ފަށާނެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ ފިރިހެން ސިފައިންނާއި ޒުވާނުންނެވެ. އަދި، މަރުވެފައިވާ އަަސީރުންގެ ހަށިތައް ވެސް ޒަޔަނިސްޓުންނާ ޙަވާލު ކުރެވޭނެއެވެ.
ޣައްޒާއަށް އަރައިގަނެފައިވާ ޔަހޫދީ ފައުޖުގެ އަނިޔާވެރި ސިފައިން އެ ސަހަރުން ފައިބަން ފަށާނީ ދެވަނަ މަރުޙަލާގެ ދަށުން، ބައިބަޔަށް ބަހައިލައިގެންނެވެ. ނަމަވެސް، އިސްރާއީލާއި ޣައްޒާ ގުޅޭ ސަރަޙައްދީ ރޮނގު ކައިރީގައިވާ ޔަހޫދީ ސިފައިންގެ ލަޝްކަރުތައް މަޑު ކުރާނެއެވެ. އަދި، ޣައްޒާއާއި މިޞްރު ގުޅޭ ސަރަޙައްދީ ރޮނގު ކަމުގައިވާ ފިލަޑެލްފީ ކޮރިޑޯގައި ވެސް ޔަހޫދީ ސިފައިން ހަރަކާތްތެރިވަމުންދާނެއެވެ. އެއަށް ފަހު، ޣައްޒާގެ އުތުރުގެ ރަށްތަކުން ނެރެ، ބޭރުކޮށްފައިވާ ރައްޔިތުންނަށް އެނބުރި ވަޒަނަށް ދިޔުމުގެ ފުރުޞަތު ދެވޭނެއެވެ.
ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނުގައި ޝަހީދުކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ވަނީ 46,584އަށް އުފުލިފައެެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 17,000އެއްހާ ކުޑަކުދިން ހިމެނޭއިރު, އިތުރު 10,000އެއްހާ މީހުންގެ ހަށިތައް ސުންނާފަތި ކޮށްލާފައިވާ އިމާރާތްތަކުގެ ދަށުގައި ތާށިވެފައިވާ ކަމަށް ޣައްޒާގެ އޮފިޝަލުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ. ޣައްޒާ ޢުދުވާނުގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ވަނީ 109,731 މީހުން ޒަޚަމު ކޮށްލާފައެވެ.