ޒަޔަނިސްޓު ޔަހޫދީންގެ ޖަލުތަކުގައި ހައްޔަރު ކޮށް، ލާއިންސާނީ އަނިޔާތައް ދެމުންދާ ފަލަސްޠީނުގެ ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން 90 އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިން މިނިވަން ކުރުމުން، އެ މީހުުންނަށް ހޫނު މަރުޙަބާއެއް ކިޔައިފިއެވެ. އެ މީހުން މިނިވަން ކޮށްފައި މި ވަނީ، ފަލަސްޠީނުގެ ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންގެ ނަސްލު ހޭދު ކުރަން ޔަހޫދީ ފައުޖުން ހިންގަމުން ދިޔަ 15 މަހަށް ދެމިގެން ގޮސްފައިވާ ލާއިންސާނީ ޖަރީމާތައް މެދުކަނޑައިލުމާ ގުޅިގެންނެވެ. ޔަހޫދީންގެ ޖަރީމާތައް މެދުކަނޑައިލާފައި ވަނީ ޖަނަވަރީ 19ވަނަ ދުވަހު، ޣައްޒާގައި ވެރިކަން ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތާއި ޔަހޫދީންނާ ދެމެދު އަމަލު ކުރަން ފެށި ސުލްޙައިގެ އެއްބަސްވުމެއްގެ ދަށުންނެވެ.
ޔަހޫދީ ފައުޖުން ޣައްޒާގައި ޢުދުވާން ހިންގަން ފަށާފައި ވަނީ 2023ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރު މަހުގެ 7ވަނަ ދުވަހުއެވެ. އެ ޢުދުވާން ފަށާފައި ވަނީ އެ ސަހަރުގައި ވެރިކަން ކުރާ ޙަމާސް ޖަމާޢަތް ނައްތައިލުމުގެ ނަމުގައެވެ. ޣައްޒާގެ މުސްލިމުން ޝަހީދުކޮށް ނެތިކޮށްލުމަށް ޢުދުވާނީ ޙަމަލާތައް ފަށާފައި ވަނީ، އެ ދުވަހު ޙަމާސްގެ މުޖާހިދުން ޒަޔަނިސްޓުންނަށް އަމާޒުކޮށް ޖިހާދީ ޙަމަލާތަކެއް ދިނުމާ ގުޅިގެންނެވެ. އެއީ، ޔަހޫދީންގެ އަޅުވެތިކަމާއި އިސްތިޢުމާރީ ވެރިކަމަށް ކެތް ނުކުރެވިގެން ޙަމާސްގެ މުޖާހިދުން ދީފައިވާ ޙަމަލާއެކެވެ. އެ ދުވަހު ޙަމާސުން ވަނީ 250އެއްހާ މީހުން ރަހީނުކޮށްފައެވެ.
ޙަމާސްގެ މުޖާހިދުންނާއި ޔަހޫދީންނާ ދެމެދު އަމަލު ކުރަން ފަށާފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ޙަމާސުން ވަނީ، އެ ޖަމާޢަތުން ރަހީނު ކޮށްފައިވާ އަސީރުން މިނިވަން ކުރަން ފަށާފައެވެ. މި ގޮތުން، އެއްބަސްވުމުގެ ފުރަތަމަ ދުވަހު މިނިވަން ކޮށްފައި ވަނީ ތިން އަންހެނުންނެވެ. ޔަހޫދީންގެ ޖަލުތަކުގައި ހައްޔަރުކޮށް، ލާއިންސާނީ އަނިޔާތައް ދެމުންދާ ފަލަސްޠީނުގެ ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން 90 އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިން މިނިވަން ކޮށްފައި ވަނީ އެ ތިން އަސީރުންގެ ބަދަލުގައެވެ.
އުފާ ފާޅުކުރުމަށް އެތަކެއް ހާސް ބަޔަކު ރާމަاللهގެ މަގުތަކަށް
މިނިވަން ކޮށްފައިވާ ފަލަސްޠީނުގެ ރައްޔިތުން ހުޅަނގު އައްސޭރިއަށް ގެންދިޔުމާ އެކު، އެ މީހުންނަށް މަރުޙަބާ ކިޔުމަށް އެތަކެއް ހާސް ބަޔަކު ނިކުތެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ފަލަސްޠީނުގެ ރައްޔިތުންނާއި، މިނިވަން ކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ޢާއިލާގެ މެންބަރުންނާއި، ގާތްތިމާގެ މީހުންނާއި، ރަޙުމަތްތެރިން ހިމެނެއެވެ. އަދި، ހެޔޮއެދޭ އެތަކެއް ހާސް ބަޔަކު ހިމެނެއެވެ. އެ މީހުންގެ ތެރެއިން ވިހުރުވައިލަމުން ދިޔައީ ފަލަސްޠީނުގެ ދިދައާއި، ފަލަސްޠީނުގެ މިނިވަން ކަމަށް ޖިހާދު ކުރަމުންދާ ޖަމާޢަތްތައް ކަމުގައިވާ ޙަމާސާއި، ފަތުޙާއި އިސްލާމިކް ޖިހާދުގެ ދިދަތަކެވެ.
މިނިވަން ކޮށްފައިވާ 90 މީހުން ހުޅަނގު އައްސޭރީގެ ރާމަاللهއަށް ގެންގޮސްފައި ވަނީ ރެޑް ކްރޮސްގެ ބަސްތަކެއްގައެވެ. އެ މީހުންނަށް މަރުޙަބާ ކިޔައި، އުފާ ފާޅުކުރުމަށް އެތަކެއް ހާސް ބަޔަކު ރާމަاللهގެ މަގުތަކަށް ނިކުމެފައި މި ވަނީ، އެ ފަދަ އަމަލުތައް ނުކުރުމަށް ޔަހޫދީން އިންޒާރު ދީފައިވާ ދަނޑިވަޅެއްގައެވެ. މިނިވަން ކޮށްފައިވާ މީހުންނާ ބައްދަލުކޮށް އުފާ ފާޅުނުކުރުމަށް ޔަހޫދީން ވަނީ ފަލަސްޠީނުގެ ރައްޔިތުންނަށް އަމުރު ކޮށްފައެވެ.
ޔަހޫދީންގެ ޖަލުތަކުގައި ދިގު މުއްދަތަކަށް ހައްޔަރުކޮށްފައި ބޭތިއްވުމަށް ފަހު، އަދި ލާއިންސާނީ އަނިޔާތަކަށް ހުށަހެޅުމަށް ފަހު، މިނިވަން ކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނެނީ 69 އަންހެނުންނާއި ޒުވާން އުމުރުފުރައިގެ 21 ކުދިންނެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ބައެއް ކުދިންގެ އުމުރަކީ އެންމެ 12 އަހަރެވެ. އެއީ، ހުޅަނގު އައްސޭރިއާއި ޤުދުސަށް ނިސްބަތްވާ ބަޔެކެވެ.
ޔަހޫދީން މިނިވަން ކޮށްފައިވާ މީހުންގެ ތެރޭގައި ޕޮޕިޔުލަރ ފްރަންޓް ފޯ ދި ލިބެރޭޝަން އޮފް ޕަލެސްޓަޔިންގެ އިސް މެންބަރެއް ކަމުގައިވާ 62 އަހަރުގެ ޚާލިދާ ޖައްރާރާއި، ނޫސްވެރިއެއް ކަމުގައިވާ ބުޝްރާ އަލް-ޠަވީލް ހިމެނެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން ޚާލިދާ ހައްޔަރު ކޮށްފައި ވަނީ މީގެ ހަސް މަސް ދުވަސް ކުރިންނެވެ. ޠަވީލް ހައްޔަރަށް ގެންގޮސް އަނިޔާ ދޭން ފަށާފައި ވަނީ 2024ވަނަ އަހަރުގެ މާރިޗު މަހުއެވެ.
އެއްބަސްވުމާ އެކު ހާހަކަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން މިނިވަން ކުރެވޭނެ
މިއީ، 2023ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެންބަރު މަހަށް ފަހު ޙަމާސާއި ޔަހޫދީންނާ ދެމެދު އަސީރުން ބަދަލު ކޮށްފައިވާ ފުރަތަމަ ފަހަރެވެ. ޙަމާސާއި ޔަހޫދީންނާ ދެމެދު އަމަލު ކުރަން ފަށާފައިވާ އެއްބަސްވުމުގެ ދަށުން ފަލަސްޠީނުގެ 1,000އާއި 2,000އާ ދެމެދު އަދަދެއްގެ މީހުން މިނިވަން ކުރާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ކަމުގައި މަސްރަޙު ދިރާސާ ކުރާ ފަރާތްތަކުން ބުންޏެވެ.
އެ އެއްބަސްވުމުގެ ފުރަތަމަ މަރުޙަލާގެ ދަށުން ޙަމާސުން ރަހީނު ކޮށްފައިވާ އަސީރުންގެ ތެރެއިން 33 މީހުން މިނިވަން ކުރާނެއެވެ. އިތުރު މީހުން މިނިވަން ކުރަން ފަށާނީ ޖަނަވަރީ 25ވަނަ ދުވަހުއެވެ. އަދި، އެއްބަސްވުމުގެ ދެވަނަ މަރުޙަލާއާ ގުޅޭ މަޝްވަރާތައް ދެ ހަފުތާއެއްހާ ދުވަސް ފަހުން ފެށުމަށް ތާވަލު ކޮށްފައިވާ ކަމުގައި، މަޝްވަރާތަކުގައި މެދުވެރިންގެ ދައުރު އަދާ ކުރާ ޤަޠަރާއި މިޞްރުން ހާމަކުރިއެވެ.
ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނާ ދެކޮޅަށް ހިންގަމުންދާ ލާއިންސާނީ ޢުދުވާނުގައި ޝަހީދުކޮށްލާފައިވާ މީހުންގެ ޢަދަދު ވަނީ 46,913އަށް އުފުލިފައެެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 17,000އެއްހާ ކުޑަކުދިން ހިމެނޭއިރު, އިތުރު 10,000އެއްހާ މީހުންގެ ހަށިތައް ސުންނާފަތި ކޮށްލާފައިވާ އިމާރާތްތަކުގެ ދަށުގައި ތާށިވެފައިވާ ކަމަށް ޣައްޒާގެ އޮފިޝަލުން ޤަބޫލު ކުރެއެވެ. ޣައްޒާ ޢުދުވާނުގައި ޔަހޫދީ ފައުޖުން ވަނީ 110,750 މީހުން ޒަޚަމު ކޮށްލާފައެވެ.