މަޑުކަފަކޮޅެއްކަހަލަ ސަރުމަތީގައި އޮވެ މޯޅިއަކަށް ދެމިލީމެވެ. ގަޑިންވީ ކިހާ އިރެއްކަމެއް ނޭނގެއެވެ. ހީވާގޮތުން މެންދުރު ފަސް ވެދާނެއެވެ. މިއީ އަހަރެންގެ އާދައެވެ. ރޭގަނޑު ގިނަވަގުތު ހޭލާ އުޅުމަށް ފަހު ދުވާލުގެ ބޮޑުބައެއްގައި ނިދުމަކީ އަހަރެން އެންމެ ކުރާހިތްވާ އެއް ކަމެވެ.
އަހަންނަކީ އާޝިޔާއެވެ. މަންމައާ ބައްޕަގެ ތިން ދަރިންގެ ތެރެއިން ހަމައެކަނި އަންހެން ދަރިއެވެ. އަހަރެންގެ މަންމައަކީ ރާއްޖެތެރޭ ފަޤީރު އާއިލާއެއްގެ ނިކަމެއްޗެކެވެ. ބައްޕައަކީ މާލޭގެ ނަން މަޝްހޫރު މުއްސަންޖެކެވެ. އަހަރެމެންގެ ގެއަށް މަންމަ އައީ ގެންގުޅޭ ކުއްޖެއްގެ ގޮތުގައި މީގެ ފަންސަވީސް އަހަރު ކުރިންނެވެ. ކާފަ ދުނިޔޭގައެވެ. ކާފަ ނިޔާވުމުގެ ކުރިން ބައްޕަ މަންމައާ އިންނަށް ވަނީ ވަޞިއްޔަތް ކޮށްފައެވެ. ކިހާ ހެއްވާ ހެއްޔެވެ. އެއީ ވެސް މީހުން ކުރާ ކަހަލަ ވަޞިއްޔަތެއް ހެއްޔެވެ؟ އިހުމީހުންގެ ބޯދާ ޤަބޫލުކުރުންތައް ހުންނަނީ އެހެންނެވެ. އޭރު ބައްޕަ އިންނަންވެގެން އުޅުނީ ރާއްޖޭގެ މަޝްހޫރު ފިލްމީ ތަރިއަކާއެވެ. މުއްސަންޖަކާއެވެ. އެކަމަކު ބައްޕަ ކީހާ ޅެން ފަރިއްސައްވެ، މަހާ އޮޑިޔާނުވެ ކާފަގެ ކުރިމަތީގައި ހަތިޔާރު ބަހައްޓަން މަޖުބޫރު ވީއެވެ. ކާފަގެ ފަހު ނޭވާގެ ވަޞިއްޔަތަށް ބައްޕައަށް ފުރަގަސް ދޭން ނުކެރުނީއެވެ.
ބައްޕަ މަންމައާ އިނަސް ބައްޕަގެ ހިތުގައި މަންމައަށް ލޯތްބެއް ނެތެވެ. ޤަދަރެއް ނެތެވެ. އަޅާލުމެއް އޯގާތެރިކަމެއް ނެތެވެ. މީހަކު ކިޔައި ނުދިނަސް ގޭތެރެއިން އެ މަންޒަރު އަހަރެމެން ތިންބެއިންނަށް ފެނެއެވެ. ބައްޕައެކޭ އެއްގޮތަށް އަހަރެމެން ތިންބެއިން ވެސް މަންމައަކަށް ޤަދަރެއް ނުކުރަމެވެ. އިޙުތިރާމެއް ނުކުރަމެވެ. މަންމަގެ ދަރަޖަ ދެނެގަނެވޭތޯ މަސައްކަތެއް ވެސް ނުކުރަމެވެ. ސަބަބުތައް ބައިވަރެވެ. މަންމަގެ ހުންނަނީ ރާއްޖެތެރޭގެ ކަޓު ގޮތްގަނޑެވެ. ހެނދުން އެޅުމާ ވާހަކަ ދެއްކުމުގައެވެ. މިޒާޖުގައެވެ. ކުރުކޮށް ބުނަންޏާ އަހަރެން މަންމަދެކެ ވަރަށް ފޫހި ވެއެވެ.
އެނދުން ތެދުވެ ފާޚާނާއަށް ވަދެ ފެންވަރައިގެން ނުކުތީމެވެ. ކަންނާޑި ކުރިމަތީގައި ހުއްޓި މޫނު ބަލައިލީމެވެ. ދޮންބަށި ކުލައިގެ ކޯތާފަތުގައި ''ކްރީމް'' ކޮޅު ހާކާލީމެވެ. ކަޅު ފަން އިސްތަށިގަނޑު އިތުރަށް ވިހުރުވާލީމެވެ. އެހެން އަންހެން ކުދިންހެން ފުނާ އެޅުމަކީ އަހަރެން ވަރަށް ފޫހިވާ ކަމެކެވެ. އެގޮތަށް ހުއްޓަސް ސްކޫލު ދައުރުގައި ވެސް އަހަންނަކީ ކުލާހުގެ ރާނީއެވެ. ފިރިހެން ކުދިންގެ ހިތްތަކުގެ ތެޅެމެވެ. އެތައް މާބުރެއް އަހަރެން ފަހަތުން ދުވިއިރު ވެސް އަހަރެންނަށް ކަމުދާ ކަހަލަ މީހަކު ނުފެނުނެވެ.
ކޮޓަރިން ނުކުމެވުނީ މަންމަގެ ކުރިމައްޗަށެވެ. އެއީ އާދައެވެ. އަހަރެން ނުތެދުވެގެން މަންމަ މިހާރު ވިއްސަކަށް ފަހަރު އަހަރެން ކޮޓަރި ކުރިމަތިން ހުރަސްކުރާނެ ކަމީ މެންދުރުގެ އިރުފަދައިން ޔަޤީންވާކަމެކެވެ. އެކަމަކު އަހަރެން ރުޅި އަންނާނެކަން އެނގޭތީ ދޮރުގައި ޓަކިޖަހަން ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ. ހިތަށް ވެސް ނާރުވާނެއެވެ. މަންމަ ފެނުމުން އަހަރެންގެ '' މޫޑު އޮފް''ވިއެވެ. ކާކޮޓަރިއާ ދިމާއަށް ހިނގައިގަތީމެވެ. ''ދަރިފުޅާ އާޝިޔާ ނަމާދު ކޮށްލައިގެން އައިނަމަ! މިހާރު އެހެރަ އެއްގަޑި ބައިވީ! ބިރުގަނެފައިވާ ޚާދިމަކު އޭނާގެ ވެރިމީހާ ކުރިމަތީގައި ހުރެ އަދަބު އިޙުތިރާމާ އެކު ބުނާހެން މަންމަ ބުންޏެވެ. އަހަރެންގެ ރުޅިގަނޑު ފަޅައިގެން ދިޔައެވެ. ''ބަލަ ދަރިން ނިދާ ހޭލީމަ އެ ދަރިންނަށް ކާނެ އެއްޗެއް ބޯނެ އެއްޗެއް ދިނުމަކީ މައިންބަފައިންގެ ވާޖިބެއް ނޫންތަ؟ އެވެނި ކަމެއް ކޮށްފިންތޯ މިވެނި ކަމެއް ކުރަނީ ކޮން އިރަކުންތޯ ނާހާ މައިންގެ ވާޖިބު އަދާކުރާނަމަ މާރަނގަޅުވާނެ! އެހެންޏަ، މަންމަމީ ދެން އެންމެ ރަނގަޅު މީހާއޯ،، ވަރަށް ފޫހި،، ނޫޅެން ސައިބޯކަށް، އަހަރެން މިދަނީ ރެސްޓޯރަންޓަކުން ސައިބޯން'' ރުންކުރު ރާގަށް މަންމައަށް ޖަވާބު ދިނުމަށް ފަހު ލެއްޕުނުހާ ބާރަކަށް ދޮރު ލައްޕާފައި އަހަރެން ގެއިން ނުކުތީމެވެ.
މަންމައަށް ކުރާނެ އަސަރަކަށް އަހަރެން ވިސްނައެއް ނުލަމެވެ. އަހަރެމެން ތިންބެއިންނަށް ރަނގަޅު ތަރުބިއްޔަތެއްދޭން މަންމަ ވަރަށް މަސައްކަތް ކުރެއެވެ. އެކަމަކު އަހަރެމެން ބޮޑުވީ މުއްސަނދިކަން މަތީގައެވެ.ބޭނުން ކޮންމެ އެއްޗެއް ހިތަކަށް ލިބެއެވެ. އަހަރެމެންނަކީ ތަހުޒީބު މީހުނެވެ. އެންމެ ފަހުގެ ފެޝަންތަކަށް ލޯބިކުރާ އެކަންކަން ރަގަޅަށް ދަންނަ މީހުނެވެ. ވީއިރު މަންމަގެ''ކަޓު'' ގޮތްގަނޑަށް ހޭނެންވީ ކީއްކުރަން ހެއްޔެވެ؟ އަހަރެމެން ތިންބެއިން ވެސް މަންމައާ ދޭތެރޭ ކަންތައްކުރަނީ ހަމަ އެއްގޮތަކަށެވެ. މަންމައަށް ކުރާނެ އަސަރަކާ ދޭތެރޭ ވިސްނާކަށް ވަގުތެއް ނެތެވެ. ރައްޓެހިންނާ އެކު ބޭރުގަ ގިނަ ވަގުތު ހޭދަކުރުމަކީ އަހަރެން ނުލާހިކު ކުރާހިތްވާ ކަމެކެވެ. ދެޖިންސުގެ މީހުންގެ މަސްހުނި ވުމަށް އަހަރެން ނުލާހިކު ލޯބި ކުރަމެވެ. އަހަރެން ޤަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި ދުނިޔޭގެ ހަގީގީ އުފަލަކީ މިއީއެވެ. އާޚިރަތުގެ ބިރެއް އަހަންނަކަށް އިޙުސާސް ވެސް ނުވެއެވެ.
އެއްރެއެއްގެ އިރާކޮޅެވެ. 8ޖަހަން ފައިކުރު ކުރަނީއެވެ.ރައްޓެހިންނާ އެކު ރިސޯޓަކަށް ގޮސް އައިސް އަހަރެން ގެއަށް ވަތް ވަގުތެވެ.ދޮންބެ ބުނާ އަޑު އިވުނެވެ. ''ކިތައް ފަހަރުތަ ބުނާނީ އަހަރެންގެ އަމިއްލަ ކަންތައްތަކާ ނުބެހޭށޭ! ކަލެއަކަށް ނޭނގޭނެ އަހަރެން އިންނަންވީ މީހެއް، ހާދަ ފޫއްސެއްވޭ! ދޮންބެ އެއްޗެހި ކިޔަނީ މަންމައާ ދިމާއަށެވެ. ދޮންބެ ރައްޓެހިވެގެން އުޅޭ ކުއްޖާ ގެއަށް ގެނައީމައެއް ނޫނެވެ. އޭނާ ލައިފަ ހުރި ސޯޓުކޮޅުންނެވެ. އަތްކެނޑި ޓޮޕްކޮޅާ ހެދިއެވެ.މަންމަ އެކަމާ އެއްޗެއް ބުނެގެން ދޮންބެ ހިތްހަމަ ނުޖެހުނީއެވެ. އެއްލި ކަޅިން ބައްޕަ ސޯފާގައި އިންތަން ފެނުނެވެ. އިރުކޮޅަކުން ބައްޕަ ވެސް ފެށިއެވެ. ''ދަރިންގެ މިނިވަންކަމާ ނުބެހިބަލަ، ހަސީނާއަށް މަޑުން ހުންނާކަށް ނޭނގޭތަ؟ އަހަންނަށް ބަލާބަލަ! ތިންކުދިންގެ އެއްވެސް ކަމަކާ އެބަ ބެހޭތަ؟ ތިން ކުދިން ވެސް އެތިބީ ނުލާހިކު މޮޅަށް ކިޔަވައިގެން! ބައްޕަ މަންމައާ ދިމާއަށް އެތިވަރު ގޮވައިގަތެވެ. ދެންހުރި ބޭބެ ވެސް ދޮންބެ ދިފާޢުގައި މަންމައާ ދިމާއަށް ހަޅޭލަވައި ގަތެވެ. އެއްމިޔަކަނުން ހީލަމުން އަހަރެން މަންމައާ ދިމާއަށް ބަލައިލީމެވެ. މަންމަގެ ލޮލުން ކަރުނަތިއްކެއް ވެއްޓޭތަން އަހަންނަށް ފެނުނެވެ. އަލަށެވެ. އަހަރެން ހައިރާން ވިއެވެ. އެކަމަކު ނުފެންނަ ކަމަށް ހަދާފައި ގޮސް ވަނީ ކޮޓަރިއަށެވެ.
އާދުވަހަކަށް އިރު ފެނުން ތޮޅެލައިފިއެވެ. މިއަދު ވެސް އަހަރެން ހޭލީ މެންދުރުވީ ފަހުންނެވެ. ކާގެއަށް ދިޔައިރު މަންމަފެންނާކަށް ނެތެވެ. އަހަރެން އަޖައިބުވިއެވެ. ސައިވެސްހަދާފަ ނެތެވެ. ހައިރާންކަން އިތުރުވީ ދެނެވެ. ބޭއިޚުތިޔާރުގައި ހުރެގެން މަންމަ ކޮބައިތޯ ކޮޓަރީގެ ދޮރު ހުޅުވާލީމެވެ. މަންމަ އޮތީ އެނދުގައެވެ. ކުކުރާ އަޑު އިވެއެވެ. އަހަރެން ފެނުމުން އެއްވެސް ހިފެހެއްޓުމެއްނެތި މަންމަގެ ލޮލުން ކަރުނަތައް ފައިބަން ފެށިއެވެ. ''ދަރިފުޅާ މަންމަމިއޮތީ ހުންއައިސް، ތެދުވާނެހައި ވަރެއް ގަޔަކު ނެތް، ތުރުތުރުލާ އަޑަކުން މަންމަ ބުންޏެވެ. މަންމަގެ ހާސަރު މާ ބޮޑުވެދާނެތީ އަހަރެން އަވަހަށް ކޮޓަރީގެ ދޮރު ލެއްޕީމެވެ. މަންމައާ ދޭތެރޭ ކުލުނުގެ ޒަންރެއްގެ މިންވަރު ވެސް ނެތީއެވެ.
މަންމަ ބަލިވެ އުޅުނު ތިންދުވަހު ވެސް އަހަރެމެން ތިންބެއިން ކެއީ ރެސްޓޯރަންޓު ތަކުންނެވެ. ބައްޕަ ގެއަކަށް ނާދެއެވެ. އުޅުނީ ރިސޯޓެއްގައެވެ. މި ގޮތުގައި ދުވަސްތައް ޤުދުރަތީ އުސޫލުން ގުނެމުން ދިޔައެވެ. އާމަގަކުން ދުނިޔެ ނުހިގައެވެ. އިރުއަރާ އޮއްސުމުގައެވެ.
އެއްދުވަހު އަހަރެން ގޭގެ ސޯފާގައި އިންދާ ދެވަނައަށް ހުންނަ ބޭބެ އައިސް ގެއަށް ވަނެވެ. ހުރީ މަސްތުގެ ހާލުގައެވެ. ވާއެއް ނުވާއެއް ނޭނގެއެވެ. އެމަންޒަރު ފެނުމުން މަންމަގެ ބަޑި ފަޅައިގެން ދިޔަ ކަހަލައެވެ. ''ދަރިފުޅާއެވެ. ތިޔަ އުޅެނީ ކިހިނެތް ހެއްޔެވެ؟ މަންމައަށް ބުނެވުނީ އެހިސާބަށެވެ. ބޭބެ ހަޅޭލަވައިގަތެވެ. ''މަންމައަކާ ބެހޭކަމެއް ނޫން، މަ އުޅޭނީ މަ އުޅޭނެ ގޮތަކަށް، މަގޭ ދިރިއުޅުމާ އެކަކު ވެސް ބެހޭނެ ކަމެއް ނެތް! މަންމައާ ދިމާއަށް އެތިވަރު ގޮވަމުން ބިއްބިތަށް ޖެހެމުން ބޭބެ ކޮޓަރިއާ ދިމާއަށް ދިޔައެވެ. ބޭބެ ދިއުމުން މަންމަ އައިސް އަހަރެންގެ ގާތުގައި އިށީނެވެ. ''ދަރިފުޅާ މިދިޔަ އަހަރުގެ ރޯދަތަކުން އަދި ފަސްރޯދަ އެބައޮތެއްނު، މިހާރު މިއަހަރުގެ ރޯދަމަސް އަންނަން މަހަކަށްވީ! ރޯދަތައް ނުހިފާ ފަސްކުރުމަކީ ދީނީގޮތުން ހާދަ ބޮޑު ފާފައެކޭ.. މަންމަގެ ހާސަރު ފެށިއެވެ. '' ކިހާދެރަކަމެއް މަންމާ! ހަމަޖެހިލައިގެން މިގޭގެ އުޅެވޭކަށްނެތޭ! ހެނދުނު ހޭލާއިރަށް ކޮންމެސް ހާސަރެއް ދަމަންފަށާނެ، މަންމަ ކުރާނެކަމެއް ނެތިގެންތަ ތިއުޅެނީ... ދޭބަލަ އަހަރެން ކޮޓަރީގެ އެނދުގެ ތަންމަތި އަޅާލަން، ވަށިގަނޑު ފުރެންދެން ހުންނާނެ ދާއެއްޗެހި އެވެސް ދޮވެލަ ދީބަލަ، ދަރިން ބޮޑެތިވީމަ އެމީހުންނަށް މިނިވަންކަމެއް ވެސް ދީބަލަ! އަހަރެން ހިތްހަމަ ނުޖެހިގެން މަންމައާ ދިމާއަށް ބުނީމެވެ.
ދަރިފުޅާ އާޝިޔާ! ދަރިފުޅުތީ ފުރާވަރަށް އަރާފަ ހުރި އަންހެނެއް، އިސްލާމް ދީނުގަ އަންހެނުންގެ ހެދުމާ އުޅުމާ ގުޅުންތައް ދަރިފުޅަށް ވެސް އެނގޭނެ، ގެވެހި ރީތި ދިރިއުޅުމެއް އުޅެން ދަސްކޮށްބަލަ ދަރިފުޅާ! ދަރިފުޅުގެ ތިޔަ ކުރު ހެދުންތަކާ ފެޝަންތަކާ ފިރިހެނުންނާ އެކު ތިޔަ ބާއްވާ ގައިގޯޅި ގުޅުންތަކަކީ އަހަރެމެންގެ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމް ދީނުގައި ހުއްދަކުރާ ކަންކަމެއް ނޫނޭ! ތިޔަހެން އުޅެނިކޮށް ދެރަގޮތެއްވިއްޔާ ދެރަވާނީ ހަމަ ދަރިފުޅު، ދީނީ ޝެއިޚެއް ހެން މަންމަ ފަތިވަރެއް އަމުނާލިއެވެ. އަހަރެންގެ ރުޅިގަނޑު ކޮންޓުރޯލުން ނެއްޓިއެވެ. ސިނގުރުޅި މައިތިރި ނުވެގެން ގޮސް މަންމައާ ދިމާއަށް ކިޔަން ނުވާ ކިތަންމެ އެއްޗެއް ކީމެވެ. ގެއިން ނުކުތީ ދެން އަވަހަކަށް ގެއަކަށް ނުވަންނާނަމޭ ހިތައެވެ.
އަހަރެން ހުރީ ރައްޓެހިވެގެން އުޅުނު އާސިފުމެންގެ ގޭގައެވެ. އޭނާގެ އަންހެން ކޮއްކޮގެ ކޮޓަރީގައެވެ. ދެވަނައަށްވީ ދުވަހު ބައްޕަ ގުޅާފަ އަހަރެން ބަލާ އައެވެ. ގެއަށް ދިއުމުން މަންމަ އަހަރެންގެ ގާތުން މަޢާފަށް އެދުނެވެ. އަހަރެން އެކަމާ އަޅައެއް ނުލަމެވެ. ގޮސް ވަނީ ކޮޓަރިއަށެވެ.
މިހާރަކަށް އައިސް ބައްޕަ ގެއަށް ވަންނަލެއް މަދުވާން ފަށައިފިއެވެ. ގެއަކުން ނުކައެވެ. ނިދާކަށް ނާދެއެވެ. އެކަމަކު މަންމަ ޝަކުވާ ކުރާ އަޑެއް ނާހަމަވެ. އެއްރޭ ވަރަށް ލަސްވި ފަހުން އަހަރެން ގެއަށް އައިގަޑީގައި ބައްޕަގެ ފޮށި ހިފައިގެން ގެއިން ނުކުމެގެން ދަނީއެވެ.އިއްތިފާގަކުން ދޮންބެއާ ބޭބެ ވެސް އެގަޑިގައި ގެއަށް އައެވެ. އަހަރެމެން ފެނުމުން ބައްޕަ ބުންޏެވެ.''ބައްޕަ މިދަނީ މިގެއިން ނުކުމެގެން، ބައްޕަގެ އެހެން އަތްނބެއް މިހާރު ހުންނާނެ، މިގޭގެ އެއްބައި ކާފަ ވަނީ ކަލޭމެންގެ މަންމައަށް ފަތް ލިޔެދީފަ، އެހެންވީމަ މިގެއަކުން އޭނަ ނެރެވޭކަށް ނެތް، އެހެންވެ މިގެއިން މިދަނީ، ކަލޭމެންގެ މަންމަ ވަރިއެއްވެސް ނުކުރާނަން، އެހެން ބުނުމަށް ފަހު ބައްޕަ ނުކުމެގެން ދިޔައީއެވެ. ތިންމީހުން އެކަކު އަނެކެއްގެ މޫނަށް ބަލާލެވުނެވެ. މަންމަ ހުރީ ދޮރުކައިރީގައި ފެންކަޅި ވެފައެވެ. '' މީ ހުސް މަންމަގެ ސުންޕާކަމުން ވާގޮތް، ދޮންބެ ބުންޏެވެ. އަހަރެން ވެސް އުޅޭނެ އެހެންތަނެއް ހުރިނަމަ މިގެއަކު ނޫޅޭނަން، އަހަރެން ބުނީމެވެ. ތިންމީހުން ވެސް ހުރިހާ ރުޅިއެއް ބޭލީ މަންމައަށެވެ. މަންމަ ޗުއްޕު ވެސް ނުބުނެއެވެ.
ދުވަސްތައް ހަފުތާތަކުން މަސްތަކަށް ބަދަލު ވަމުން ދެއެވެ. ވިއްސާރަ ރެއެކެވެ. ޖަހާ ގުގުރިން ބިރުން ފިއްކަނޑައިގެން ދާވަރު ވެއެވެ. ވިދާލާ ވިދުވަރުގެ ސަބަބުން މުޅި ކާއިނާތު ފެންނަ ކަހަލައެވެ. އަހަރެން ރައްޓެހިވެގެން އުޅޭ އާސިފު ގޮވައިގެން ގެއަށް އައީމެވެ. ކޮޓިރިއަށް އާސިފު ވައްދާތަން ފެނުމުން މަންމަ ބުންޏެވެ. ދަރިފުޅާ! މަންމައަށް ބުނެވުނީ އެހިސާބަށެވެ. އަހަރެން އަވަސް އަވަހަށް ގޮސް ދޮރުލައްޕާ ތަންޑު އެޅުވީމެވެ. ޙަޔާތުގެ ބޮޑުބައެއް އަނދަން އުޅޭކަމުގެ ކުޑަވެސް އިޙުސާސެއް ނެތިއެވެ. ކައިވެނީގެ ބޭރުން ނަހަމަ ގުޅުންތަކެއް ހިންގުނުކަން ރޭކާލިއިރު އޮތީ ވާންވީ ގޮތް ވެފައެވެ. އެކަމަކު އަހަރެން އެކަމާ މާބޮޑަށް އަޅައެއް ނުލަމެވެ. ވީކަމެއް ވީއެވެ. މިއީ އަހަރެމެން އުފާކޮށް މަޖާކުރަންވީ ދުވަސްވަރު ވިއްޔާއެވެ. އާސިފު ގެއިން ދިޔައީ ފަތިސްވީ ފަހުންނެވެ. އެހުރިހާ މަންޒަރެއް ބަލަން މަންމަ ހުރީ ގަބުވެފައެވެ. ހީވާ ކަހަލައެވެ. މަންމަގެ ކުށަކީ ކޮބައިބާވައެވެ. ރާއްޖެތެރޭ މީހަކަށް ވުން ހެއްޔެވެ؟ ނޫނީ ފަޤީރު މީހަކަށް ވުން ހެއްޔެވެ؟ ނޫނީ ދަރިންނާ ނުވަތަ ފިރިމީހާއާ އެއްވަރަށް ނުކިޔެވުން ހެއްޔެވެ؟ އެކަމަކު މޫރިތި އެއްވެސް ސިފައެއް ނެތް ސަޓިފިކެޓުތަކާ ތޮފިތަކާ މަޤާމުތަކުގެ ބޭނުމެއް ކޮބައި ހެއްޔެވެ؟ އިންސާނާ އިންސާނަކަށް ވަނީ އަޚުލާޤީ ރީތި ސިފަތަކުން ޒީނަތްތެރިވެގެން ނޫން ހެއްޔެވެ؟ މުޖުތަމަޢުގައި ޤަދަރުހުރި މީހަކަށް ވާން އޮތީ އޭރުން ނޫން ހެއްޔެވެ؟ މަންމަގެ ހިތް އަހަންނަށް ކިޔާލެވުނު ކަހަލައެވެ. ނުކިޔަސް އެއީ މަންމަ އަބަދު ވެސް ދޭ ނަޞޭޙަތްތަކެވެ.
އެ ވިއްސާރައިގެ ފަހުން މިއަދަށް މީ އަށާވީސް ވަނަ ދުވަހެވެ. ހަނދުވަރު ރީތި ރެއެކެވެ. ހިތްގައިމު ވަރަކަށް ވައިރޯޅި ޖެހެމުން ދިޔައެވެ. ގެއިން ނުކުމުގެން ދިޔަ ފަހުން ބައްޕަގެ ޚަބަރެއް ނުވެއެވެ. ދެ ބޭބެވެސް ގެއަށް ވަންނަނީ މަދު ފަހަރަކު އެވެ. އަހަރެން އިނީ ސޯފާގައި ފިލްމެއް ބަލާށެވެ. ކުއްލިއަކަށް ހޮޑުލަވާ ގޮތްވިއެވެ. އެތައް އިރަކު އޯކަށް ދެމުމަށް ފަހު ހޮޑުލެވުނެވެ. އެ މަންމަޒަރު ބަލަން ހުރި މަންމަ ހުއްޓުނު ކަހަލެވެ. ދަރިފުޅާއޭ ކިޔާ ރޮއިގަތެވެ. އަހަންނަކަށް ވާނުވާއެއް ނޭނގެއެވެ. އެކަމަކު ހަށިގަނޑަށް ބަދަލެއް އަންނަހެން މިހާރު ހީވެއެވެ. އަހަރެންގެ ޝައްކު ޔަޤީނަށް ބަދަލުވީ ޓެސްޓު ހެދުމުންނެވެ.އަހަރެން ނަހަލާލަށް ބަލިވެ އިނީއެވެ. ދެން ހަދާނީ ކިހިނެއް ހެއްޔެވެ؟ އަހަރެން ބަނޑުބޮޑުވި ޚަބަރާއެކު މަންމަ ހޭނެތުވެ. އަހަންނަށް މާބޮޑުކަމަކަށް ނުވިއެވެ. ވިސްނީ ދަރިފުޅު ވައްޓާލާށެވެ.
ޖެހިގެން އައި ދުވަހު ގެއަށް ޕޮލިހުން އަތުވެއްޖެއެވެ. ދެވަނައަށް ހުރި ބޭބެގެ އަތުގައި ބިޑި އަޅުވައިގެން ގެންދިޔައީއެވެ. ފުލުސް އޮފީހުން އައިއިރު މަންމަ ދުނިޔޭގަ ހުރުމާ ނުހުރުމެކޭ އެއްވަރެވެ. ރޮއިރޮއި ހަލާކުވަނީއެވެ. މަސްތުވާ ތަކެއްޗާ ފޭރުމާ ވައްކަމާ އެތައް އެތައް ކުށްތަކެއް ބޭބެގެ މައްޗަށް ސާބިތުވީއެވެ. މައުލޫމާތު ލިބުނު ގޮތުން ހަތްއަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއް އަންނާނެއެވެ. ގޭތެރެއިން މަންމަގެ ރުއިމުގެ އަޑު ކެނޑިނޭޅި އިވެމުން ދެއެވެ. އަހަރެން ބޯގޮވަން ފެށިއެވެ. އާސިފަށް ގުޅާފަ ގެއަށް ގެނައީމެވެ. ކަންތައްތައްވީ ހުރިހާ ގޮތެއް އަހަރެން އާސިފަށް ކިޔައިދިނީމެވެ. އަހަރެން ބަނޑުބޮޑުވާހަކަ ބުނުމުން އާސިފު ގާތަށް ރުޅިއައެވެ. އޭނާ ވެސް ބޭނުންވީ އަހަރެން ވެސް ބޭނުންވި ގޮތެވެ. ރައްޓެސެއްގެ އަތުން ބޭސް ގެނެސް ކާން ފެށީމެވެ. މިކުރެވެނީ ކިހާ ބޮޑު ކުށެއްކަން ވެސް އެނގި ހުރެއެވެ. ފާފައިގެ މައްޗަށް ފާފައެވެ. ބޭހަކުން ފައިދާއެއް ނުކުރިއެވެ. ރާއްޖެއިން މިވަރުގެ ކަމެއް ކުރުމަކީ މާފަސޭހަ ކަމަކަށް ނުފެނުނެވެ.
ޖެހިގެން އައި ދުވަހު އިންޑިއާއަށް ދާން ފުރީމެވެ. ތިންދުވަސް ފަހުން އިންޑިއާއިން އަންނަން ޖެހުނީ ނާއުއްމީދު ވެގެނެވެ. ދަރިފުޅު ވައްޓާލައިފިނަމަ އަހަރެންގެ ފުރާނައަށް ނުރައްކާ ވާނެކަމުގެ އިންޒާރު ޑޮކްޓަރު ދިނުމުން އެކަން ކުރެވޭގޮތް ނުވީއެވެ. އެކަމާ އާސިފު ހުރިހާ ރުޅިއެއް ބޭލީ އަހަންނަށެވެ. އަހަރެން ވަކި ކުރާނީ ކީއް ހެއްޔެވެ؟ އާސިފަށް ވިސްނައިދެވޭތޯ އަހަރެން ވަރަށް މަސައްކަތް ކުރީމެވެ. އެކަމަކު އެކަންވީ ކަނޑުގައި ރޮނގެއް އެޅުންފަދަ ކަމަކަށެވެ. އަހަރެންގެ އާދޭސްތަކުގައި ކޮޅުފައިންޖަހާ އާސިފު އަހަންނާ ވަކިވީއެވެ. ހަތަރު އުދަރެސް ފެނުޖެހި އަހަރެން ހާސްވާހެން ހީވާން ފެށިއެވެ.
ބޭބެ ޖަލަށް ގެންދިޔަފަހުން ޚަބަރެއް ނުވެއެވެ. ބައްޕަ ގެއަށްއައި ދުވަހެއް ހަނދާނެއް ނެތެވެ. ބައްޕަ ނުގުޅާތާ އަހަރެން ގުޅިއަސް ފޯނުވެސް ނުނަގަނީއެވެ. މަންމަގެ ހިތާމަތައް ކޮޅުން ނުލިއެވެ. އަބަދު ވެސް ހުންނަނީ ކަށުކަމާކެމި ލަސްވެފައިވާ މައްޔިތެއް ހެނެވެ. އަހަރެންގެ ބަނޑަށް އަށް މަސް ފުރުނީއެވެ.އިތުރު ގޮތެއް ނެތިގެން އަހަންނަށް އުޅެން ޖެހުނީ ގޭގައެވެ. ދުނިޔޭގެ ލަދަށް ވެސް މެއެވެ. ބަނޑުބޮޑުވި ފަހުން އަހަރެން އާދަޔާ ޚިލާފަށް ބަލިވިއެވެ. އަޅާލާނެ އިތުރު މީހަކު ނެތެވެ. ވަށައިގެން އެނބުރުނު އެއްވެސް ރައްޓެއްސެއް ނެތެވެ. ހަކުރު ދެންޏާ ބޮޑުބޭބެގެ އުސޫލު ގަބޫލު ކުރެވުނެވެ. މިއަދު އަހަރެން އެކަނިވީއެވެ. އަހަރެންގެ ހުރިހާ ކަމެއް ބަލަހައްޓަނީ މަންމައެވެ. އެވަރުން ވެސް އަހަރެންގެ ހަރު ހިލަ ހިތަށް ރަޙުމެއް ނުވަނެވެ. ނުރުހުނު ނަމަވެސް އޮތްތަނުން ތެދުވާނެހާ ވަރު ނެތުމުން މަންމަ އަހަންނަށް ކާން ގެނެސްދެނީ ކޮޓަރިއަށެވެ. ސަމްސަލުން ލަވައިދެއެވެ. ބޮޑަށް ހުރި ބޭބެ މިހާރު އުޅެނީ ރައްޓެއްސެއްގެ ގޭގައެވެ. އިންނަން އުޅުނު އަންހެން ކުއްޖާ ބޭބެއަށް އޮޅުވާލީއެވެ. މަކަރު ހެދީއެވެ. އެކަންވެސް ބޭބެ އެޅުވީ މަންމަގެ ބޮލުގައެވެ.
އެއްދުވަހުގެ މެންދުރު ވަގުތެވެ. އަހަރެންގެ ޙާލަތު ކުޑަކޮށް ރަނގަޅުހެން ހީވި ދުވަހެކެވެ. އެހެންވެ ސޯފާއާ ހިސާބަށް ނުކުތީމެވެ. ވަރަށް މަސައްކަތުން ސޯފާގައި އިށީނީމެވެ. އާވެ އާލާވީ އެތައް ހަނދާންތަކެކެވެ. ކޮކާލެއްހެން އުދުހިފައި އުޅުނު ދުވަސްތަކެވެ. އެ މިނިވަންކަމެވެ. ނަމަވެސް ވަރަބިނދިފައިވާ ދޫންޏެއްހެން ބިކަވެފައި އަހަރެންގެ ހާލު ހިތަށް އެރުމުން ހާދަ އަސަރެއް ކުރިއެވެ. ސޯފާގައި އިންދާ ބަޔަކުމީހުން ދޮންބެ ނަގައިގަނެގެން ގެއަށް ގެނައެވެ. ދެފައިގެ ކަކުލުން ތިރި ވަނީ ބެންޑޭޖު ކޮށްފައެވެ. އެ ވަގުތު މަންމަ ދުވެފައި އައެވެ. އެތަނުން އެކަކު ބުންޏެވެ.'' އިޔާން އެކްސިޑެންޓެއް ވެގެން ހޮސްޕިޓަލުގަ އޮންނަތާ ފަސްދުވަސް ވެއްޖެ، މީނަގެ ބައްޕައަށް ގުޅާގުޅާ ފޯނެއް ނުނަގާ، މަންމައަށް ގުޅާކަށް އެއްބަހެއް ނުވި، ދެފައި ވެސް ވަނީ ބިނދިފަ! ހޮސްޕިޓަލުން ދޫކޮށްލީމަ ކުރިން އުޅުނު ގޭގެ މީހުން ބުނީ އެގެއަށް ގެންނާނެކަމެއް ނެތޭ! އެހެންވެ މިގެއަށް މިގެނައީ! އެހެން ބުނުމަށް ފަހު އެމީހުން ދިޔައީއެވެ. ދަމުން އެމީހުން ގެނައި ފުރޮޅޮލީ ގޮނޑިއަށް ދޮންބެ ލައިދިނެވެ.
އަހަރެންނަށް ބަލާލެވުނީ މަންމަގެ މޫނަށެވެ. ފެންކަޅިވެފައިވާ އެމޫނުގައި ވަނީ މައިވަންތަކަމުގެ ކުލުނެވެ. ދުވެފައި ގޮސް މަންމަ ދޮންބެގެ ގައިގާ އޮޅުލައިގަތެވެ. އަލަތު ދަރިފުޅު އިންހާލު ފެނިފައި މައިލަނގޮޑިއަށް ކެތްނުވީއެވެ.ދޮންބެ އިނީ އިސްދަށަށް ޖަހާލައިގެނެވެ. ހީވާގޮތުން މަންމައާ ހަތަރުކަޅި ހަމަކުރަން ނުކެރުނީއެވެ. މަންމަ ދޮންބެ ގޮވައިގެން ދިޔައީ ދޮންބެގެ ކޮޓަރިއަށެވެ. އަހަރެން ބައްޕަގެ ފޯނަށް އެތައް ފަހަރަކު ގުޅީމެވެ. އެތައް ފަހަރަކު ގުޅުމުން ޖަވާބަކަށް ލިބުނީ މެސެޖެކެވެ.'' ބައްޕަގެ ދިރިއުޅުން އިންޑިއާއަށް ބަދަލު ކުރަނީ، ތިރީ ފިހާރައާ މަތީ ދެބުރިން ލިބޭ ކުލިން ތިޔަގޭގެ އުޅޭ މީހުންނަށް އުޅެވޭނެ، ދެން މަށަށް ނުގުޅާތި! މެސެޖު ކިޔާލުމާ އެކު ހާސްވެގެން އަނބުރައި ގަންނަ ގޮތްވިއެވެ. ބައްޕަ އަހަރެމެން ދޫކޮށްފައި ދާންޖެހޭ ސަބަބެއް ނުވިސްނުނެވެ. އެކަމަކު ފުރަތަމަ ފަހަރަށް މަންމައާ ދޭތެރޭ ވިސްނާލެވުނެވެ. އަހަރެންގެ އިތުރުން މަންމައަށް އިތުރު އުނދަގުލެއް ލިބުނީއެވެ. އެކަމަކު އެހެން މި ހިތަށް އެރީ އަހަންނެވެ. މަންމަ އެހެން ހިތަކަށް ނާރާނެކަން ޔަޤީނެވެ.
އާދުވަހަކަށް އިރު ފެނުން ތޮޅެލައިފިއެވެ. އަހަރެންގެ ބަނޑަށް ނުވަމަސް ފުރިއްޖެއެވެ. ގަޑިން ހައެއް ޖެހިތަނާހެން ބަނޑަށް ރިހުންތަކެއް އަރަން ފެށިއެވެ. މަންމާއޭ ކިޔައި ބާރަށް ހަޅޭލަވައި ގަނެވުނެވެ. މަންމަ ދުވެފައި އައެވެ. އަހަރެންގެ ޙާލު ފެނުމުން މަންމަ ވަގުތުން އެމްބިޔުލަންސަށް ގުޅިއެވެ. އޭރު އަހަންނަކަށް ވާނުވާއެއް ނޭނގެއެވެ. މަންމަގެ އަތުގައި ބާރަށް ހިފަހައްޓައިގެން އޮތީމެވެ. އަހަންނަށްވުރެ ބޮޑަށް މަންމަ ރޯތަން ފެނުނެވެ. މަންމަގެ އަތުގައި ހިފަހައްޓައިގެން އޮތްއިރު ބުނެދެން ނޭނގޭ ކަހަލަ އުފާވެރި އިޙުސާސްސެއް އަހަންނަށް ކުރުވިއެވެ. ރައްކާތެރިކަމާ ކުލުނުގެ އިޙުސާސެވެ. މަންމަގެ އިޙުސާންތެރިކަން ހަނދާންވާން ފެށިއެވެ. މަންމަގެ މަޑުމައިތިރިކަމާ އޯގާތެރިކަން ހަނދުމަ ވިއެވެ. އަހަރެމެންނަށް ޓަކައި މަންމަގެ ޤުރުބާނީ ލޯމަތިން ކުރެހުނެވެ. ވިއްސާ ކޮޓަރިއަށް އަހަރެން ވައްދައިފިއެވެ. ގަޑި އިރުތަކެއް ފަހުން އަހަރެން ހޭއެރިއިރު އޮތީ ވޯޑުގައެވެ. މަންމަ ފެންކަޅިވެފައި އަހަރެންގެ އަތުގައި ހިފަހައްޓައިގެން ހުއްޓާ ދުށީމެވެ.'' ކޮބާ ދަރިފުޅު، ކޮންކަހަލަ ކުއްޖެއްތަ ލިބުނީ! ތުރުތުރުލާ އަޑަކުން އަހަރެން ބުނީމެވެ. ''ދަރިފުޅާ އަލަތަށް މާމަކީ ފިރިހެން ކުއްޖެއް!ﷲގެ އިރާދަފުޅުގައި ކަންތައް ވާންހުރި ގޮތަށް ވެ ނިމެއްޖެ، އެ މައުސޫމު ފުރާނަ މިދުނިޔެއަކު ނެތް! މަންމަ ރޯން ފެށިއެވެ. އަހަންނަށް އެއަށްވުރެ ބާރަށް ރޮއިގަނެވުނެވެ.
އަހަރެން ހަމައަކަށް އެޅުނީ މަންމަގެ ހާސް މަސައްކަތުންނެވެ. ދެ ދުވަސް ފަހުން އަހަރެން ގެއަށް ގެނެސްފިއެވެ. ސޯފާގައި އިށީނީމެވެ. ދަތްދޮޅީގައި އަތްވިދެލީމެވެ. ޙަޔާތުގައި މި ދިމާވި ކަންތައްތައް ހިތަށް ގެނެވުނުވެ. މިއީ ކޮންފަދަ އިމްތިޙާނެއް ހެއްޔެވެ؟ އަހަރެން މީ ކިހާ ބޮޑު ކުށްވެރިއެއް ހެއްޔެވެ؟ ކިހާ ނުބައި ނުލަފާ މީހެއް ހެއްޔެވެ؟ އަހަންނަށް ރޮވެން ފެށުނެވެ. ދެން ވީ ގޮތެއް ނޭނގުނެވެ. ހޭއެރިއިރު އޮވެވުނީ ކޮޓަރީގައެވެ. މަންމަ އަހަރެން ގާތުގައި އިނެވެ. މަންމާއޭ ކިޔައި މަންމަގެ ގައިގާ އޮޅުލައި ގަތީމެވެ. ގިސްލަ ގިސްލާފައި ރޯން ފެށީމެވެ. '' މަންމާ އަހަންނަށް މަޢާފުކުރޭ! މަންމައާ ދޭތެރޭ ކަންތައްތައް ކުރެވުނީ ވަރަށް އިހާނެތިކޮށް، ވަރަށް ގޯސްކޮށް، އެކަމަކު މަންމަ އަހަރެން ދެރަވާ ގޮތަށް އެއްވެސް އެއްޗެއް ނުބުނެ، ކަމެއްވެސް ނުކުރެ، ތީ ހާދަ ރަނގަޅު މަންމައެކޭ! މަޢާފުކުރޭ މަންމާ މަޢާފުކުރޭ! އަހަރެން މަންމަގާތުން މަޢާފަށް އެދުނީމެވެ.''ދަރިފުޅާ ތީ މަންމަގެ ރާނީ އެއްނު، މަންމަ ދަރިފުޅަށް މަޢާފުކޮށްފިން، ހިތުގެ އަޑިން މަޢާފު ކޮށްފިން، މަންމަ އަހަރެންގެ ގައިގާ ބައްދާލިއެވެ.
ވިހައިގެން މަހެއް ވީއިރުވެސް އަހަންނަށް ރަނގަޅަށް ހިނގާލެވޭ ގޮތެއް ނުވިއެވެ. ހަމަ ތެދުވާއިރަށް ވެއްޓެނީއެވެ. ފައިކޮޅުގައި ބާރު ނުހުންނަނީއެވެ. ހީވާ ކަހަލައެވެ. އަހަރެން އުޅުނު ވިޔާނުދާ ގޮތުގެ ސަޒާ އަހަންނަށް ދުނިޔެމަތީގައި ވެސް ލިބެނީއެވެ. ހިތާމައިގެ ކޮޅެއް ނެތެވެ. ނުކުޅެދޭ ދެމީހުން ގޮވައިގެން މަންމަ އަވަދިނެތި އުޅޭތަން ފެނުމެއް ކަރުނަތައް ހިފަހައްޓާ ނުލެވެއެވެ. އަހަންނަށް އަބަދު ރޮވެނީއެވެ. އެއްދުވަހު ވަރަށް މަސައްކަތުން ދޮންބެ އޮތް ކޮޓަރިއަށް ދިޔައީމެވެ. މަންމަ ދޮންބެ ރީތި ކުރަނީއެވެ. ބޮލުގައި ފުނާ އަޅުވައި ދެނީއެވެ. އޭރުވެސް ދޮންބެ ރޮއިރޮއިފާ މަންމަގެ ގާތުން މަޢާފަށް އެދެނީއެވެ. ދޮންބެ ވެސް މަންމައާ ދޭތެރޭ ކަންތައްތައް ކުރެވުނެ ގޮތުން ލަދުގަނެ ދެރަވީއެވެ.
ދުވަސްތައް މަސްތަކަށް ބަދަލުވަމުން ދިޔައެވެ. މަންމަގެ އެތައް މަސައްކަތަކުން އަހަރެންނަށް ކޮޅަށް ހުރެވިއްޖެއެވެ. މޫދަށް ގެންދިއުޔުމާ ވެލި މޮޑެދިނުމާ އުނގުޅައިދޭ ތެޔޮތަކުންނެވެ. ދޮންބެގެ ފައި ވެސް މިހާރު ރަނގަޅު ވެއްޖެއެވެ. މިހާރު އަހަންނާ ދޮންބެއަކީ ކުރީގެ މީހުންނެއް ނޫނެވެ. މަންމައަކީ ކިހާވަރެއްގެ މީހެއްކަން އެނގެއެވެ. އިސްލާމް ދީނުގައި މައިމީހާގެ ދަރަޖަ އެނގިއްޖެއެވެ. މަންމަގެ ލޯތްބާ އޯގާވެރިކަމަކީ ދުވަހަކު ވެސް ބަދަލެއްވާނެ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. އަހަރެމެން ދެބެއިންގެ މިހާރު އޮތީ އެންމެ އުއްމީދަކާ ޢަޒުމެކެވެ. ޖަލުގައި ހުރި ބޭބެ މިނިވަން ވެގެން އައުމާ މަންމައަށް ހެޔޮކޮށް ހިތުމުގައި މުޅި ޢުމުރު ހޭދަކުރުމެވެ.
ޝަރުޢީގޮތުން އަހަރެން ފުރިހަމަ ކުރަންޖެހޭ ހުރިހާ ކަމެއް ވެސް ފުރިހަމަކޮށް ފުރިހަމަ ތައުބާއަކުން ތަޢުބާ ވެއްޖައީމެވެ. ރަނގަޅު ވަޒީފާއަކަށް ވެސް ދާން ފެށީމެވެ. ދޮންބެ ވެސް އުޅެނީ ވަޒީފާގައެވެ. ފުރަތަމަ މުސާރަ ވެސް ގެނެސް ދިނީ މަންމަގެ އަތަށެވެ. މަންމަ ވަރަށް އުފާވެފައި ދެދަރިންގެ ބޮލުގައި ފިރުމާލާފައި ބުންޏެވެ. ''މިއީ ދަރިފުޅުމެންގެ ޙައްޤު، މަންމަ ބޭނުންވާ ހުރިހާ ކަމެއް މިހާރު ފުރިހަމަ ވެއްޖެ، ދަރިފުޅުމެނަށް ހެޔޮ ރަނގަޅު ގޮތް ﷲމިންވަރު ކުރައްވައިފި! މަންމަ އަހަރެމެން ދެބެއިން ގެނެސް މެޔާލާ ބޮނޑިކޮށްލިއެވެ.
ޖެހިގެން އައި އަހަރު މަންމަ ގޮވައިގެން އަހަންނާ ދޮންބެއާ ޢުމުރާގެ މަތިވެރި އަޅުކަން އަދާކުރުމަށް ދިޔައީމެވެ. އަހަރެން މިހާރު އުޅެނީ މޫނުބުރުގާ ވެސް އަޅައިގެނެވެ. ރަނގަޅުވާން އިސްލާޙުވާން މި ލިބުނު ފުރުޞަތުގެ ބޭނުން ހިފީއެވެ. އެއްވެސް މީހަކު އެމީހެއްގެ މައިންބަފައިންނަށް ދެރަގޮތް ނުހަދާށެވެ. ޚާއްޞަކޮށް މައިމީހާ ދެރަވާ ފަދަ ކަމެއް ނުކުރާށެވެ. އެމީހާ ހިތުގަ ނުޖައްސާށެވެ. ސުވަރުގެ ވަނީ މައިމީހާގެ ފައިތިލަ ދަށުގައެވެ. އެ ފައިތިލަދަށުން ސުވަރުގެ ވަދެވޭނީ އެ މައިމީހާއަށް ހެޔޮކޮށް ހިތައިގެނެވެ. ހިތުގައި ނުޖައްސާ ގެންގުޅެގެނެވެ. އެ މީހުން މުސްކުޅިވާ ދުވަހު އޯގާތެރިކަމުގެ ވަރަ އެމީހުންގެ މައްޗަށް ތިރިކޮށްލައިގެނެވެ. މިއަދު އަހަރެން އުފާ ކުރަމެވެ. ހެޔޮގޮތް މިންވަރު ކުރެއްވުމަށް ފުރުޞަތެއް ލިބުނީމައެވެ. ހުރިހާ އެންމެނަށް ފުރުޞަތެއް ނުލިބިދާނެއެވެ. މިކަމަށް ވިސްނާށެވެ.
- ނިމުނީ -