ސުނާމީއަށް 20 އަހަރު، އެއްބައިވަންތަކަމުގެ އާދަޔާ ޚިލާފު ނަމޫނާއެއް ދިވެހިން ދެއްކި ދުވަހެއް

ކުދި ޖަޒީރާ ރަށްތަކެއްގެ މައްޗަށް އެކުލެވިފައިވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގިނަ ރަށްތަކެއް ހިނދުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ސުންނާފަތިކޮށްލި ބިޔަ ރާޅުގެ ބިރުވެރިކަމަކީ ދިވެހިންގެ ހިތްތަކުން ފިލައިގެންދާނެ ހަނދާންތަކެއް ނޫނެވެ. އެހެންނަމަވެސް ދިވެހިން ދައްކައިދިން އެއްބައިންތަކަމާއި، އެކުވެރިކަމާއި، ޙާލުގައި ޖެހިފައިވާ ފަރާތްތަކަށް ވެދިން އެހީތަކަކީ އެފަރާތްތަކުން އަބަދުވެސް ޝުކުރުވެރިވާނެކަމެކެވެ.

2004 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ މަހުގެ 26 ވަނަ ދުވަހު ރާއްޖެއަށް އެރި ސުނާމީގެ ބިޔަ ރާޅުތަކަކީ ދިވެހި އެތައް އާއިލާއެއްގެ ދިރިއުޅުން މުޅިން ސުއްނާފަތިކޮށްލި ބިރުވެރި ރާޅުތަކެކެވެ. އެތައް ދުވަހެއްގެ ބުރަ މަސައްކަތުން އާރާސްތުކުރި މުޅި ދިރިއުޅުން ބަލަބަލަ ތިއްބައި ސުނާމީގެ ބިޔަ ރާޅުގެ ތެރޭގައި ސުންނާފަތިވެ މުޅި ދިރިއުޅުން އަލުން ފަށަން އެތައް އާއިލާއަކަށް މަޖުބޫރުވި ކާރިސާއެކެވެ. ޢުމްރާނީ އެތައް ވަޞީލަތްތަކެއް ބިމާ ހަމަވެ، އިޤްތިޞާދީގޮތުންވެސް ޤައުމަށް ފޫނުބެދޭވަރުގެ ގެއްލުންތަކެއް ލިބުނެވެ. ތަރައްޤީގައި އެތައް އަހަރެއް ފަހަތަށްޖެހި، މުޅި ޤައުމު އެއްކޮށް ހުއްޓުމަކަށް އައެވެ.

އިންޑޮނޭޝިއާގެ ސުމަޓްރާއަށް 26 ޑިސެމްބަރު 2004ވަނަ ދުވަހު، ރިކްޓަރ މިންގަނޑުން 9.1ގެ ބާރުމިނުގައި އައި ބިންހެލުމުގެ ލޮޅުން ރާއްޖެއަށްވެސް އައެވެ. ބިންހެލުމާ ގުޅިގެން އުފެދުނު ގުޑުންތައް 8 މިނިޓާއި 10 މިނިޓާއި ދެމެދަށް ދެމިގެން ދިޔައެވެ. މި ބިން ހެލުމުގައި މުޅި ދުނިޔެ ވައިބްރޭޓްވިއެވެ. ރާއްޖޭގެ ގަޑިން ފަތިހު 5:58 ގައި އައި ބިންހެލުމާއި ގުޅިން ސުނާމީގެ ބިޔަރާޅުތައް އުފެދުނެވެ. ރާއްޖެ އުފެދިފައި އޮންނަ ސަރަޙައްދުގެ ގޮތުން ބިންހެލުމުގެ އަސަރު ރާއްޖެއަށް ނުކުރިނަމަވެސް އެދުވަހުގެ ބިން ހެލުމުގެ އިހުސާސް ގިނަ ބަޔަކަށް ކުރެވުނެވެ.

ބައެއް މީހުން ބުނާ ގޮތުގައި އުސް އިމާރާތް ތަކުގައި ތިބި މީހުންނަށް ފާރުތައް ގުޑާހެން ހީވާވަރަށް ލޮޅުން އިހުސާސް ކުރެވުނެވެ. ބިންހެލުމެއްގެ ލޮޅުންކެނޑި އާންމު ޙާލަތަށްވުރެ ތަފާތު އެއްވެސް ކަމެއް ފަންނަން ނެތުމުން ރައްޔިތުން ވަޒީފާ ތަކަށް ދިޔުމާއި، އާއްމު މަސައްކަތަށް ދިއުމުގައި އެހެންނިހެން ދުވަސް ތަކެކޭ އެއްފަދައިން އަވަދިނެތި ޙަރަކާތްތެރި ވިއެވެ. ނަމަވެސް ކުޑަވަގުތުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ކަންކަން ބަދަލުވެގެން ދިޔައީ ޤަބޫލުކުރަންވެސް ދަތި މަންޒަރުތަކަކާއެކުގައެވެ. އެދުވަހުގެ ހެނދުނު 09:20 ހާއިރު ފެންނަން ފެށީ ހިތް ހުއްޓި ފިއްކެނޑޭވަރު މަންޒަރެކެވެ. ރަށްރަށުގެ ފަރުތައް ހިއްކާލުމަށްފަހު ފެނުނީ، ލޮނުގަނޑު އުތުރިއަރާ، ކުއްލިއަކަށް ބޮޑު ރާޅެއް ރަށްރަށަށް އަރައިގެން އައި މަންޒަރެވެ.

މި ބިރުވެރި ކާރިސާގައި ދިވެހިންގެ ތެރެއިން 82 މީހަކު މަރުވެ، 26 މީހަކު ގެއްލުނެވެ. 23 ރަށަކަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބުނުއިރު، އޭގެ ތެރެއިން 4 ރަށެއް އެއްކޮށް ސުންނާފަތިވިއެވެ. ފަނަރަ ހާސް މީހުންގެ ގެދޮރުގެއްލި، 13 ރަށަކުން މީހުން ހުސްކޮށް، އެހެން ރަށްރަށަށް ބަދަލުކުރަން ޖެހުނެވެ. ރާއްޖޭގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ 9 ރަށެއް ފިޔަވައި އެހެން ހުރިހާ ރަށަކަށް ސުނާމީގެ އަސަރު ކުރިއެވެ.

ބޮޑު ރާޅާއެކު ރާއްޖޭގެ މުވާޞަލާތީ ގުޅުން ކެނޑިގެންދިޔައެވެ. އެތައް ދުވަހެއްގެ ބުރަ މަސައްކަތުން އާރާސްތުކުރަމުންދިޔަ ދިރިއުޅުން ސުނާމީގެ ބިޔަ އުސް ރާޅުގެ ތެރޭގައި އޮޔާދިޔައީއެވެ. ސުނާމީގައި ހާލުގައި ޖެހުނު ބައެއް މީހުންނަކީ ހަމައެކަނި އަމިއްލަ ނަފްސު ފިޔަވައި އެހެން އެއްވެސް އެއްޗެއް ނެތި މުޅި ދިރިއުޅުން ގެއްލިގެންދިޔަ މީހުންނެވެ. އަތޮޅު އޮފީހަށް ރައްޔިތުންނަށް މަޢުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދެވުނީ ދޯނިތަކުގައި ބޭނުންކުރާ މުވާޞަލަތީ ސެޓު މެދުވެރިކޮށެވެ.

ސުނާމީއަށް 20 އަހަރު

މިއަދަކީ، ސުނާމީގެ ބިރުވެރި ކާރިސާ ކުރިމަތިވިތާ 20 އަހަރުފުރުނު ދުވަހެވެ. ސުނާމީ ކާރިސާއާ ގުޅިގެން ދިވެހިންގެ ފަރާތުން ފެނިގެންދިޔަ އެއްބައިވަންތަކަމަކީ މިއަދު މިދުވަސް ފާހަގަކުރާ އެންމެ ބޮޑު ސަބަބެވެ. އެދުވަހު އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް އެހީވުމަށް އަތުކުރިއޮޅާލައި، ދިވެހިން ވަނީ ވަރަށް ފުރިހަމަ ނަމޫނާއެއް ދައްކުވާފައެވެ.

ސުނާމީގައި ޙާލުގައި ޖެހުނު ރައްޔިތުންނަށް އަޅައިލުމާއި އޯގާތެރިކަމާއި އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭން ދިވެހީން ދައްކައިދިން އެއްބައިވަންތަކަމަކީ ދިވެހި ސަޤާފަތުގެ ވަރަށް ރީތި މިސާލެކެވެ. ކާރިސާ ހިނގިތާ ކުޑައިރުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ޙާލުގައިޖެހުނު މީހުންނަށް އެހީ ފޯރުކޮށްދެއްވުމަށް ސަރުކާރުގެ އިދާރާތަކާއި، ސިފައިންނާއި ފުލުހުން ގުޅިވަޑައިގެން މަސައްކަތް ފެއްޓެވިއެވެ. ޙާލުގައިޖެހުނު މީހުންނަށް ތަކެތި ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ހުޅުވާލެއްވި ފުރުޞަތުގައި ޒަރޫރީ ބޭނުންތަކަށް ބޭނުންކުރާ ތަކެތި ފޯރުކޮށްދޭން ފެށިއެވެ. މިއާއެކު އެހީބޭނުންވާ ފަރާތްތަކަށް ބޯފެނާއި ބޭހާއި ކާބޯތަކެއްޗާއި، އަންނައުނު ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތް ކުޑަ ހިނދުކޮށްޅެއްގެތެރޭގައި ފެށިގެންދިޔައެވެ.

އެއްބައިވަންތަކަމުގެ އާދަޔާ ޚިލާފު ނަމޫނާއެއް

މި ހިތާމަވެރި ކާރިސާ ދިވެހިން މިއަދު ފާހަގަ ކުރަނީ ފަހުގެ ތާރީޚެއްގައި އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ރީތި ނަމޫނާ ދިވެހިންދެއްކި ދުވަހުގެ ގޮތުގައެވެ. 26 ޑިސެމްބަރ 2004 ވަނަ ދުވަހު ދިވެހިންގެ ފަރާތުން ފެނިގެންދިޔައީ އެކުވެރިކަމާއި، އެއްބައިވަންތަކުގެ އާދަޔާ ޚިލާފު ނަމޫނާއެވެ. ބަޔަކު އެހީދޭނެ އިރެއްގެ އިންތިޒާރުގައި ތިބުމުގެ ބަދަލުގައި، އެކަކު އަނެކަކަށް ވަގުތުން ވަގުތަށް ދެވެންއޮތް އެހީއެއް ދޭންފެށިއެވެ. ބޮޑެތި ގެއްލުންތައްވި ރަށްރަށަށް މަސްދޯނިތަކާއި، ބޯޓްތަކުގައި އެހީގެ ތަކެތި ހިފައިގެން ދަތުރުކުރިއެވެ.

ސުންނާފަތިވެފައިވާ ގޭގެއާއި، އެހީބޭނުންވާ މީހުންނަށް އެހީތެރިވާންފެށީ މަޖުބޫރުކަމެއްނެތި ހިތުން ރުހުމުންނެވެ. މިއަދު މި ދުވަހުގެ ހަންދާން އަޅުގަނޑުމެން މި އާކުރަނީ ދިވެހިން ދެއްކި އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ރީތި ނަމޫނާގެ ހަނދާން އާކުރަމުންނެވެ.

ސުނާމީ ކާރިސާގައި ދިވެހިން ދައްކުވައިދިން އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ރީތި ނަމޫނާ ފާހަގަކޮށް، އެހަނދާން އާކުރުމުގެ ގޮތުން 2005 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން ކޮންމެ އަހަރެއްގެވެސް ޑިސެމްބަރުމަހުގެ 26 ވަނަ ދުވަސް ފާހަގަކުރަމުން އަންނަނީ ދިވެހިންގެ އެއްބައިވަންތަކަމުގެ ދުވަހުގެ ގޮތުގައެވެ. މިފަދަ ދުވަހެއް ޤައުމީ ފެންވަރެއްގައި ފާހަގަކުރުމުގެ އެންމެ ބޮޑު މަޤްޞަދަކީ ސުނާމީގައި އަޅުގަނޑުމެންނާ ވަކިވެގެންދިޔަ ލޮބުވެތި އަޚުންނާއި، އުޚްތުންގެ ހަނދާންތައް އައު ކުރުމުގެ އިތުރުން، ދިވެހިން އެދުވަހު ސާބިތުކޮށްދިން އެކުވެރިކަމާއި، އެއްބައިވަންތަކަމާއި، އެއްބައެއްވަންތަކުގެ މަތިވެރި ރޫޙު ދިރުވައި އާލާކުރުމެވެ.

ދިވެހިންނަކީ ޒަމާނުއްސުރެވެސް އެކުވެރި، ބަދަހިގުޅުމެއް ބާއްވަމުން އަންނަބައެކެވެ. ރާއްޖެއަށް ދިމާވާ ކޮންމެކަމެއްގައި އެއްބައިވަންތައްކަމުގެ ރީތި ނަމޫނާ ދިވެހިން ދައްކައެވެ. ކުޑަ ޤައުމެއްނަމަވެސް، މިނިވަން މި ދައުލަތުގެ ސިޔާސަތާއި މިނިވަންކަމުގެ އަސްލަކީ ދިވެހިންގެ ދީނާއި، ދިވެހިންގެ މެދުގައި މިއޮތް އެއްބައިވަންތަކަމާއި، އަޚްވަންތަކަމުގެ ރޫޙެވެ. މި އެއްބައިވަންތަކަމާއި އަޚްވަންތަކަމުގެ މިސާލު ކޮންމެ ދުވަހަކު ދައްކާބައެއްކަމުގައި އަޅުގަނޑުމެން ވަމާތޯއެވެ.

އެއްބައިވަންތަކަމަކީ އަމާން އައްސޭރިއަކަށް ޤައުމު ގެންގޮސްދޭނެ ކަމެއްކަން މިވަނީ ކަށަވަރުވެފައެވެ. އެހެންކަމުން މިމުޖުތަމަޢުގައި މިފަދަ އެއްބައިންތަކަމެއް ނެގެހެއްޓުމަށްޓަކައި، އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކަށް އިޙްތިރާމްކޮށް އެކުވެރިކަމާއި އުޚުއްވަތްތެރިކަމުގެ ތަނބުތައް ވަރުގަދަ ކުރަންޖެހެއެވެ.