މިދިޔަ ބުދަ ދުވަހު ރަޝިޔާގެ ވައިގެ ދިފާޢީ ނިޒާމަށް އޮޅިގެން އަޒަރުބައިޖާން އެއަރލައިންސްގެ މަތިންދާބޯޓު ޖޭ8243-2 ވައްޓާލެވުމުން ރަޝިޔާގެ ރައީސް ވްލަޑިމިޔަރ ޕުޓިން އަޒަރުބައިޖާނުގެ ރައީސް އިލްޙާމް އަލީފްގެ އަރިހުން މަޢާފަށް އެދިވަޑައިގެންފިއެވެ. ރަޝިޔާ ހިމެނޭ މައްސަލައެއްގައި މި ފަދަ ގޮތަކަށް މަޢާފަށް އެދިވަޑައިގަތުމަކީ ޕުޓިންގެ ކިބައިން މަދުން ނޫނީ ނުފެންނަ އަމަލެެކެވެ.
70އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުންނާއެކު އަޒަރުބައިޖާން އެއާލައިންސްގެ މަތިންދާބޯޓު ދަތުރު ކުރަމުން ދިޔައީ އަޒަރުބައިޖާނުގެ ވެރިރަށް ބާކޫއިން ރަޝިޔާގެ ގްރޮޒްނީއަށެވެ. ނަމަވެސް މަންޒިލާ ހަމައަށް ވާޞިލް ނުވެވި އެމްބްރެއަރ-190 މަރުކާގެ އެ މަތިންދާބޯޓު ވަނީ ކަޒަކިސްތާނުގެ އަކްތައު ސިޓީ ކައިރިއަށް ވެއްޓިފައެެވެ. ޖުމްލަ 67 ފަސިންޖަރުންނާއި ފަސް ފަޅުވެރިންނާއެކު ދަތުރުކުރި މަތިންދާބޯޓުގައި ތިބި 38 މީހުން އެ ހާދިޘާގައި މަރުވިއެވެ.
އަޒަރުބައިޖާންގެ މަތިންދާބޯޓު ވެއްޓިފައި ވަނީ ހިނގަމުންދާ ރަޝިޔާ-ޔޫކްރޭން ހަނގުރާމައިގައި ޔޫކްރޭނުން ރަޝިޔާއަށް އަމާޒުކޮށް ގިނަ ޢަދަދަކަށް ޑްރޯން ޙަމަލާތައް ފޮނުވަމުންދާ ވަގުތެއްގައެވެ. އެ ގޮތުން ރަޝިޔާގެ ގްރޮޒްނީއާއި މަޒްދުކާއި ވްލަދިކަވްކަޒް ފަދަ ސިޓީތަކަށް ޔޫކްރޭނުން ދަނީ ޑްރޯނުން ޙަމަލާ ދެމުންނެވެ. މި ފަދަ ޙަމަލާތަކުން ރައްކާތެރި ވުމަށް ރަޝިޔާއިން ބޭނުން ކުރަނީ އެ ޤައުމުގެ ވައިގެ ދިފާޢީ ނިޒާމުތަކެވެ. ބެލެވޭ ގޮތުގައި އަޒަރުބައިޖާނުގެ މަތިންދާބޯޓަކީ އެ ފަދަ ޑްރޯނެއް ކަމަށް ހީކޮށް ވައިގެ ދިފާޢީ ނިޒާމުން ވަނީ އެ މަތިންދާބޯޓަށް އޮޅިގެން ޙަމަލާ ދެވިފައެވެ.
މަތިންދާބޯޓު ވެެއްޓުނު ހާދިޘާގެ ތަހުޤީޤާ ބެހޭ މަޢުލޫމާތު އެނގޭ މަސްދަރުތަކުން ބުނީ ތަހުޤީޤަށް ފާހަގަވެފައިވާ ގޮތުގައި މަތިންދާބޯޓު ވަނީ ރަޝިޔާގެ ޕެންޓްސަރ-އެސް ވައިގެ ދިފާޢީ ނިޒާމުގެ އަމާޒަކަށް ވެފައެވެ. ގްރޮޒްނީއަށް ދަތުރުކުރަމުން ދިޔަ ވަގުތު ރަޝިޔާގެ ވައިގެ ދިފާޢީ ނިޒާމުން މަތިންދާބޯޓުގެ ހުރިހާ މުވާސަލާތީ ގުޅުމެއް ކަނޑާލައި ޙަމަލާ ދިނުމުން މަތިންދާބޯޓު ދަތުރު ކުރަމުން ދިޔަ މަގު ބަދަލުކޮށް ކަޒަކިސްތާނާ ދިމާއަށް މިސްރާބު ޖެހުމަށް މަޖުބޫރު ވިއެވެ. މަތިންދާބޯޓުގައި ތިބި މީހުންގެ ތެރެއިން ސަލާމަތްވި މީހުން ބުނި ގޮތުގައި މަތިންދާބޯޓު ވެއްޓުމުގެ ކުރިން ބާރު ގޮވުމެއްގެ އަޑު އިވިފައި ވެއެވެ.
ރަޝިޔާގެ ރިޔާސީ ގަނޑުވަރު ކްރެމްލިނުން ވަނީ ރައީސް ޕުޓިން ރައީސް އަލީފަށް ގުޅުއްވާ ރަޝިޔާގެ ވައިގެ ސަރަޙައްދުގެ ތެރޭގައި ހިނގާ ދިޔަ ހިތާމަވެރި ހާދިޘާއަށް މަޢާފަށް އެދިވަޑައިގެންނެވިކަން ކަށަވަރު ކޮށްދީފައެވެ. ހާދިޘާގައި މަރުވި މީހުންގެ ޢާއިލާތަކަށް ތަޢުޒިޔާ ފޮނުއްވައި ޒަޚަމްވި މީހުންނަށްަ އަވަސް ޝިފާއަކަށް ޕުޓިން އެދިވަޑައިގެންފައިވާ ކަމަށް ކްރެމްލިނުން ބުނެއެވެ. މަތިންދާބޯޓު ވައްޓައިލީ ރަޝިޔާއިން ކަމަށް ސީދާ ވިދާޅު ނުވެ ޕުޓިން ވިދާޅުވީ ހާދިޘާ ހިންގައި ދިޔަ ގޮތް ބެލުމަށް ޖިނާޢީ ތަހުޤީޤެއް ފައްޓަވާފައިވާ ކަމަށެވެ. ޕުޓިން ވަނީ ކަޒަކިސްތާނުގެ ރައީސް ކާސިމް-ޔޮމާޓް ތަޓާޔަވަށް ވެސް ގުޅުއްވައި ތަޢުޒިޔާ ދަންނަވައިފައެވެ.
މަތިންދާބޯޓު ވެއްޓުނު ހާދިޘާއާ ގުޅޭ ގޮތުން އެމެރިކާއިން ބުނީ އިބްތިދާއީ ހޯދުންތަކުން އެ މަތިންދާބޯޓު ވެއްޓުނީ ރަޝިޔާގެ ވައިގެ ދިފާޢީ ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ކަމަށް ބެލެވޭ ކަމަށެވެ. އަދި ހިނގައި ދިޔަ ގޮތް ބެލުމަށް ކުރާ ތަހުޤީޤުގައި އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އެމެރިކާއިން ހުށަހަޅާފައިވާ ވެއެވެ.
ޔޫކްރޭނުގެ ރައީސް ވޮލޮޑޮމީރް ޒެލެންސްކީ ވެސް ވަނީ އަޒަރުބައިޖާނުގެ ރައީސަށް ގުޅުއްވައި ތައުޒިޔާ ވިދާޅުވެފައެވެ. މީސްމީޑިއާގައި ކުރެއްވި ޕޯސްޓެއްގައި އޭނާ ވިދާޅުވީ ހާދިޘާއާ ގުޅޭގޮތުން ރަޝިޔާއިން ފުރިހަމައަށް ޖަވާބުދާރީވެ ކަން ހިނގައި ދިޔަ ގޮތް ސާފުކޮށް އޮޅުން ފިިލުވައިދޭން ޖެހޭ ކަމަށެވެ.
އަޒަރުބައިޖާނުގެ މަތިންދާބޯޓު ވެއްޓުމުގެ ހާދިޘާއިން ހަނގުރާމަ ކުރާ ސަރަޙައްދުތަކުން ދަތުރު ކުރުމުގައި މަދަނީ އުދުހުންތަކަށް އޮތް ނުރައްކާ ހާމަވެގެން ދެއެވެ. 2014ވަނަ އަހަރު މެލާޝިޔާ އެއާލައިންސްގެ އެމްއެޗް-17 އަދި 2020ވަނަ އަހަރު ޔޫކްރޭނުގެ މަތިންދާބޯޓެއް ވެސް ވަނީ މި ފަދަ ހާދިޘާތަކުގައި ވެއްޓިފައެވެ.